Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

BIRIKTIRUVCHI TO`QIMA (TEXTUS CONJUNCTIVUS) 
Biriktiruvchi to`qima asl biriktiruvchi to`qimadan, tog`ay va suyak to`qimasidan iborat. 
Biriktiruvchi to`qima eng keng tarqal-gan to`qima bo`lib, organizmda bu tuzilma bo`lmaydigan 
a’zo yo`q. Biriktiruvchi to`qima trofik (hujayralarning oziqlanishi-ni boshqarib turadi va qon 
bilan hujayra orasida modda almashinuvini ta’minlaydi), himoya (biriktiruvchi to`qima ele-
mentlari fagotsitoz qilish va antitelolar ishlab chiqarish orqali organizmni turli yot jinslardan 
saqlaydi), p l a s t i k, «o`rin bosish» (turli a’zolar jarohatlanganda, yallig`lanish jarayonida 
nobud bo`lgan to`qima o`rnida chandiq hosil bo`lish bilan ifodalanadi), mexanik yoki tayanch 
(turli a’zolar stromasi - asosini hosil qiladi) vazifalarni bajaradi. Mexanik vazifasi ayniqsa tog`ay 
va suyak to`qimalariga xos bo`lib, ular skelet hosil qiladi. Biriktiruvchi to`qimada ba’zi bir 
kasalliklarda ekstramedullyar orolchalar hosil bo`lib, unda qon shaklli elementlari yaratilishi 
mumkin.

---

115 
ASL BIRIKTIRUVCHI TO’QIMA (TEXTUS CONJUNCTIVUS SENSU 
STRICTO) 
Asl biriktiruvchi to’qima tolali biriktiruvchi to`qima va maxsus xususiyatga ega bulgan 
biriktiruvchi to’qimaga bulinadi. 
Tolali biriktiruvchi to’qimada hujayra elementlari va hujayralararo moddaning nisbati 
turlichadir. Siyrak shakllanmagan biriktiruvchi to’qimada hujayra elementlaoi ko’p bulib, 
hujayralararo tolalari esa kam. U asosan trofik, himoya va tayanch vazifalarni o’taydi. Tolalari 
ko’pligi Bilan keskin farq qiluvchi to’qima zich biriktiruvchi to’qimadir. U ko’prok tayanch 
vazifasini o’taydi Agar zich biriktiruvchi to’qima tolalari turli yunalishda yotsa – shakllanmagan, 
tolalar tartibli joylashsa shakllangan zich biriktiruvchi to’qima deb yuritiladi. Ularni sxematik 
ravishda quyidagicha ifodalash mumkin. 
Asl biriktiruvchi to’qima 
__________________________________________________ 
Tolali biriktiruvchi to’qima Maxsus xususiyatga ega 
biriktiruvchi to’qima (retiku- 
Siyrak shakllanmagan Zich biriktiruvchi lyar, yog’, shillik, pigmentli
biriktiruvchi to’qima to’qima biriktiruvchi to’qima) 
Shakllanmagan Shakllangan 
biriktiruvchi to’qima biriktiruvchi to’qima 
(teri, derma qismining (pay, obroz membranalar, 
to’rsimon qavati) plastinkasimon va elastik 
to’qimalar)