Илм-фан ва таълимнинг ривожланиш истиқболлари тўртинчи конференцияси тўплами 27 июль 2020 йил

3. “Tarjimon” o‘yini. Bu o‘yinda Amir Temurning armiyasiga oid tarixiy
atamalar beriladi. Guruhlar berilgan atamalarning izohini to‘g‘ri topib,
belgilashlari talab etiladi. Bu “jadvalli test” ko‘rinishida berilsa ham bo‘ladi.
1 Aylboshi
A
minglik qo‘shin 
2 Mirihazora
B
yuzliklar va o‘nliklar uchun harbiy mansab
3 Tuman og‘asi
C
minglik bo‘linmalar uchun harbiy mansab
4 Qo‘shun 
D
o‘nlik birikmalariga bo‘lingan qo‘shin
5 Ayl
E
o‘n minglik qo‘shin uchun harbiy mansab
6 Hazora 
F
yuzlik qo‘shin
Javob:1-B, 2-S, 3-E , 4-F, 5-D, 6-A
.

3.

4. “Zakovatli zukko” o‘yini
. Bunda mavzuga oid mantiqiy savollar beriladi.
Masalan, 
1. Sizga ma’lumki Amir Temurning Toshkentdagi haykali sohibqiron o‘ng
qo‘tarib, chap qo‘li bilan otning jilovini tutgan holda tasvirlangan. Biz buni bilamiz.
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
27 July 2020
www.openscience.uz
89

---

Savol. Nima uchun otning chap oyog‘i ko‘tarilgan holda tasvirlangan?
Javob:
Haykaltaroshlikning o‘ziga xosligida sarkadalar zahmdor bo‘lsa, ot shunday
tasvirlangan.
2. Sohibqiron Amir Temurning ikki ustozi bo‘lgan. Nima uchun u birinchi
ustozi kulol Shamsiddindan juda minnatdor bo‘lgan? 
Javob: Ustozi kulol Shamsiddin
sohibqironga chap qo‘lda ham yozishni o‘rgatgan. Amir Temur o‘ng qo‘li
yaralanganda ham chap qo‘li bilan bemalol jang qila olgani uchun ustozida juda
minnatdor bo‘lgan.
3. Amir Temur jangdan keyin qolgan askarlarining sonini qanday aniqlagan?
Javob: Har bir askar jangga ketishdan oldin o‘ziga tegishli toshni tashlab ketgan.
Jangdan tirik qaytgan askar toshni olgan. Qolganlari esa ularning jangda halok
bo‘lganligidan dalolat bergan.
4. Nima uchun sohibqiron armiyasiga qabul qilinadigan askardan cho‘mich
yulduzni kuzatishni so‘ragan?
Javob: Bu askarning sinchkovligini tekshirish
maqsadida o‘tkazilgan. Chunki cho‘mich yulduzning biri juda kichik va ko‘rinar-
ko‘rinmas holatda bo‘ladi.
5. Nima uchun sohibqironning 1000 kishilik jangchilari qo‘lidagi gurzisida 1 kg
tillo bo‘lgan? 
Javob: Ular eng sara jangchilar bo‘lib, agar jangda talofat ko‘radigan
bo‘lsa yoki asir tushsa va boshqa holatda bu tillo ularning kuniga yarashi uchun.
6. Amir Temurni yoqtirmagan, o‘zi bilmagan va istamagan tarzda hali hech kim
bitmagan, qo‘l urmagan va jur’at etolmagan mavzuni yoritib, kelgusi avlod uchun
qimmatli guvohlik qoldirgan inson kim va bu qanday mavzu? 
Javob: Ibn Arabshoh, Amir Temurning maxfiy xizmati
6.“Breyn-ring” o‘yini.
 
G‘olib guruh bilan blits savollar o‘ynaladi. Masalan,
quyidagi savollar berilishi mumkin.
1. Amir Temurning 660 yillik yubeliyi munosabati bilan O‘zbekistonning qaysi
shaharlarda haykallar bunyod etilgan? 
(1996 yil Samarqand va Shahrisabz)
2. Amir Temurning saroyida 7 yil yashab, uning sur’ati va siyratini qaysi
mashhur tarixchi tasvirlab, o‘z asarlarida keltirib o‘tgan? 
(Ibn Arabshoh)
3. Amir Temurning portretini qayta ishlagan rassom? 
(Malik Nabiev)
4. Amir Temurning jahongirlik qoidasi bu-....
(Haqiqat-sihat-salomatlik,
haqiqat-tartib, haqiqat-adolatdir)
5. Amir Temur o‘zini kim deb bilgan? 
(Ollohning erdagi mulkining posboni)
6. Amir Temur qaysi alloma nazarida xotirasi kuchli inson sifatida taasurot
qoldirgan? 
(Ibn Xaldun)
7.
Toshkentda Amir Temur xiyobonida sohibqiron haykali qachon o‘rnatilgan?
(1993 yilda)
Yuqorida keltirilgan “O‘yin ichida o‘yin” texnologiyasi asosida Amir Temur
shaxsiga oid ma’lumotlarni o‘rganish o‘quvchilar uchun juda qiziqarlidir. O‘zbek
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
27 July 2020
www.openscience.uz
90

---

davlatchiligi tarixida Amir Temurning tutgan o‘rnini o‘rganish esa davr talabi
hisoblanadi. Zero, birinchi prezidentimiz Islom Karimov “Amir Temur – bizning
sha’n-shavkatimiz, g‘urur-iftixorimizdir. Amir Temur – xalqimiz dahosining timsoli,
ma’naviy qudratimiz ramzidir”-deb, bejizga aytmagan.