―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

samarali foydalanishdir.O‘rinli qo‘llanilgan didaktik o‘yinlar orqali o‘quvchilarning 
so‘z boyligi ortadi, so‘zlarni to‘g‘ri talaffuz qiladi. Hattoki ayrim nutqida nuqsoni va 
kamchiliklari bor o‘quvchilarni nutq kamchiliklarini bartaraf qilish, nutqini 
to‘g‘rilash va rivojlanishiga ham amaliy yordam beradi. Shuning uchun ham nutq 
o‘stirishda didaktik o‘yinlardan keng foydalanish katta ahamiyatga ega hisoblanadi. 
Negaki, dars davomida maktabga o‘yin faoliyatidan endigina kelgan bolalarda katta 

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
183 
www.academiascience.uz
hayajon, qo‘rquv va bolalarning yana shaxsiy yosh hususiyatlarini hisobga olinadigan 
o‘ziga hos jihatlar bo'ladi. Dars jarayonidagi didaktik o‘yinlar esa ana shunday 
bolalardagi 
kamchiliklarni 
bartaraf 
etishga 
va 
darsni, 
mavzuni 
yaxshi 
o‘zlashtirishga,o‘quvchi o‘zini erkin tutishga, kafolatlangan natijaga erishishga 
yordam beradi.
O‘quvchilarning nutqini o‘stirishda didaktik o‘yinlarning turli usullari bor. 
Ulardan samarali foydalanish natijasida, o‘qituvchi quyidagilarga erishadi.
- o‘quvchilarning so‘z boyligi orttiriladi; 
- tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilishga o‘rgatiladi; 
- so‘z intonatsiyasini to‘g‘ri ifodalay bilishga o‘rgatiladi; 
- savollarga to‘liq javob berishga o‘rgatiladi; 
- adabiy nutqqa o‘rgatiladi; 
- erkin va mustaqil fikrlashga o‘rgatiladi; 
- eshitganlarini to‘g‘ri yozishga o‘rgatiladi; 
- o‘quvchilarda hayotiy ko‘nikmalar sakllanadi. 
Bolaning og‘zaki nutqini o‘stirish, erkin so‘zlay olish qobiliyatlarini 
tarbiyalashda va ularnini hozirjavoblikka o‘rgatishda so‘zli didaktik o‘yinlardan 
foydalanish juda katta amaliy ahamiyatga ega ekanini hisobga olib, o‘quvchini 
nutqini o‘sishiga yordam beruvchi, nafaqat nutqini o‘stirish, ularni mantiqiy fikrlash, 
ijodkorlik, e‘tiborlilik, faollik kabi sifatlarini ham shakllantiruvchi, qobiliyatlarini 
rivojlantiruvchi didaktik o‘yin variantlarini ishlab chiqish lozim. Bunda 
o‘quvchilarga berladigan topshiriq shakli mavzuga mos, fanga mos va bolalarni yosh 
hususiyatlariga mos bo‘lishi kerak. 
Birinchi darsdayoq o‘yinlarni boshlab yuborish mumkin. Tanishish maqsadida 
‖Sehrli tosh‖ o‘yinidan foydalanish mumkun.Toshga qiziqib, bola o‘z ismi va 
familiyasini to‘liq 
va baland ovozda aytishiga 
erishiladi,o‘rtoqlaridan 
qolmaslikka,ular oldida o‘zini ko‘rsatishga harakat qiladi.Hattoki, tabiatan uyatchang, 
tortinchoq bola ham toshni kafti orasida mahkam qisib olib,o‘zini tanishtiradi.Bu 
o‘yin orqali sinf o‘quvchilarnig bir oila ekanligi, doimo bir-biriga yordam berish 
kerakligi uqtirilib, sinfda do‘stona muhit yaratiladi. 
―Muzyorar‖ o‘yinida o‘quvchilar ketma-ket, bir-birining so‘zini takrorlab,hamda 
davom ettirib ketadilar. Bunda har bir guruhga narsalar to‘plamini aytish topshiriq 
sifatida beriladi. 
1-qatorga mevalar, 2-qatorga-sabzavotlar, 3-qatorga o‘quv qurollari.