―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
323 
www.academiascience.uz
O‗QUVCHILARNI MA‘NAVIY-MADANIY RIVOJLANTIRISHDA 
MUSIQA DARSLARINING O‗RNI 
 
Gulhayo Xoldoraliyeva  
Navoiy viloyati, Karmana tumani 15-maktab
musiqa fani o‗qituvchisi 
 
Annotatsiya: Ushbu maqola musiqiy tarbiyaning o‗quvchi hayotidagi 
tarbiyaviy-estetik ahamiyati va bu jarayonda musiqa fani o‗qituvchisi pedagogigik 
mahoratini oshirib borishi juda muhim masala ekanligi haqida fikr-mulohazalar 
yozilgan. 
Kalit so„zlar: ijtimoiy-iqtisodiy, estetik did, mijoz, tarbiya. 
 
―Musiqa odam ruhining yo‗ldoshidir‖. 
Shayx Sa‘diy 
Ma‘lumki, tarbiya shaxsni jamiyatdagi ijtimoiy-iqtisodiy ishlab chiqarish 
munosabatlariga tayyorlash, shuningdek, uning ma‘naviy, aqliy, jismoniy va musiqiy 
rivojlanishiga muntazam ta‘sir etib boruvchi uzluksiz jarayon bo‗lib, qadimiy va boy 
tajribaga ega o‗zbek milliy musiqa madaniyati barkamol yosh avlodga ta‘lim va 
tarbiya berishda asosiy vosita hisoblanadi. Musiqa madaniy hayotimizda keng o‗rin 
tutgan, inson shaxsiyatini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadigan san‘at 
turidir. Musiqa tarbiyasi, nafosat tarbiyasining asosiy va murakkab qirralaridan biri 
bo‗lib, atrofdagi go‗zal narsalarni to‗gri idrok etishga va qadrlashga o‗rgatadi. Milliy 
madaniyatimiz bobokaloni Farobiy ―Bu fan tananing sog‗ligi uchun foydalidir‖, 
degan edilar. Xalqimizda kuy-qo‗shiqqa, musiqa madaniyatiga qiziqish bolalikdan 
boshlab oilada shakllanadi. Masalan, milliy an‘analarimizdan biri oilada yangi 
tug‗ilgan farzandga beshik to‗yi marosimi o‗tkaziladi hamda shu vaqtdan e‘tiboran 
chaqaloq hayotida muhim bo‗lgan ikki-uch yillik ―Beshik davri‖ boshlanadi. Ona 
chaqaloqni uxlatish maqsadida beshikni tebratib qo‗shiq kuylaydi. Bunday aytim 
―Alla‖ yoki ―Beshik qo‗shig‗i‖ deb ataladi. Buyuk alloma Abu Ali ibn Sino 
musiqaning katta tarbiyaviy ahamiyati haqida aytgan quyidagi so‗zlari ham chuqur 
ma‘noga ega: ―Bolaning mijozini kuchaytirmoq uchun unga ikki narsani qo‗llamoq 
kerak. Biri, bolani asta-sekin tebratish, ikkinchisi esa, uxlatish uchun aytish odat 
bo‗lib qolgan musiqa va allalashdir. Shu ikkisini qabul qilish miqdoriga qarab 
bolaning tanasi bilan badan tarbiyaga va ruhi bilan musiqaga bo‗lgan iste‘dodi hosil 
qilinadi‖. Alla eshitgan bola kelajakda o‗z ota-onasiga mehrli, iymonli, ona 

---