―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

Список литературы: 
1. Солиев.С .Тошкент.Фан.2012 
2. Эхсонов М.Илмий макола езишнинг назарий асослари.Таълим ва фан 
журнали №3сон,28 бет, 
3. Благовещенский, И. А. Технологии и алгоритмы для создания 
дополненной реальности / И. А. Благовещенский, Н. А. Демьянков // 
Моделирование и анализ информационных систем. – 2013. – Т. 20. – № 2. – C. 
129–138. 
4. Воробьева, В. М. Эффективное использование метода интеллект-карт на 
уроках : методическое пособие / В. М. Воробьева, Л. В. Чурикова, Л. Г. 
Будунова. – Москва : ГБОУ «ТемоЦентр», 2013. – 44 с. 
 
 

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
172 
www.academiascience.uz
KARIYER EKSKAVATORI ELEKTR YURITGICHI BOSHQARUV 
TIZIMINI TAKOMILLASHTIRISH
 
Shodiyev Oqiljon Abdurashit o‘g‘li 
Islom karimov nomidagi toshkent davlat
texnika universiteti energetika fakulteti magistranti 
 
Anotatsiya: kon korxonalarida, kariyerlarda qo‘llaniladigan qazib yuklash 
mashinalarining elektr yuritgichini eski tizimdagi boshqaruv usulini zamonaviy 
yarimo‘tkazgichli boshqaruvga asoslangan usul bilan almashtirish, ularni o‘zaro 
taqqoslash va zamonaviy usullarning qulayliklari va avfzalliklari bilan tanishish.
Kalit so‟zlar: elektr yuritgichlar, o‘zgarmas tok matorlari, qarshiliklar to‘plami, 
tiristorli boshqaruv qurilmasi, energiya tejamkorligi. 
Sanoat tarmog‘i bugungi kunda Respublikamiz iqtisodiyotining tayanchiga 
aylangan. Mamlakatimiz foydali qazilmalarga boy va bu foydali qazilmalar 
mamlakatimiz rivoji uchun juda katta hissa qo‘shib kelmoqda. Foydali qazilmani 
qazib olish va qayta ishlash uchun qo‘llaniladigan texnologiyalar ishlatadigan 
energiya ishlab chiqarishga ketadigan harajatlarning asosiy qismini tashkil etadi. 
Hozirgi kunda qo‘llanilayotgan texnikalarning ko‘pgina qismi eski uskunalardir, 
ularning holati va energiya isrofi bugungi kun texnikalariga qo‘yiladigan talablarga 
javob bera olmaydi. Ularni yangilash yoki asosiy qismlarida energiya tejamkor 
qurilmalar bilan jihozlash orqali ularga ketadigan sarf harajatlarni kamaytirish va shu 
orqali ishlab chiqarish unumdorligini oshirishga erishish mumkin. Bundan tashqari 
bugungi kunda energiya tejamkorligiga erishish borasida ham juda katta islohotlar 
amalga oshirilmoqda. Jumladan energiya isroflarini kamaytirish va energiya tejamkor 
elektr qurilmalaridan foydalanish borasida qonun loihalari ishlab chiqilmoqda. 
Dunyoning rivojlangan mamlakatlari tajribasidan kuzatish mumkinki energiya 
tejamkor uskunalardan foydalanish resurs tejamkorligiga hamda katta iqtisodiy 
samaradorlikka erishish imkoniyatini yaratadi.
Foydali qazilmalarni qazib olish jarayonida ekskavatorlar keng miqyosda 
ishlatiladi va ular kon mashinalari ichida alohida ahamiyat kasb etadi. Konchilik 
sharoitida qo‘llaniladigan ekskavatorlar uchun elektr yuritgichi sifatida o‘zgarmas tok 
matorlari har tomonlama qulay deb topilgan. Chunki bu turdagi matorlarni boshqarish 
qulay va ularning mexanik xarakteristikasi ekskavator uchun to‘la mos tushadi. 
O‘zgarmas tok mashinalarining ishlash tamoyili va mexanik xarakteristikasi jihatdan 
o‘zgaruvchan tok mashinalaridan tubdan farq qiladi va ancha ustunlikga ega. 
Boshqarishning qulayligi, tezlikni chiziqli va kerakli miqdorda oshirish mumkinligi, 

---