Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

муддатиўтганҳисобварақлар)
;
- пултушумлариниолиш.
Назорат самарадорлигини баҳолаш уч босқичдан иборат:а)на-
зорат
тизимини ўрганиш; б) назорат самарадорлигини баҳолаш; в) на-
зорат
муолажаларинитекшириш(
тестлашниўтказиш)
.
Кўзданкечириш босқичидаҳужжатлаштиришниучтурдагиусулдаамалга
ошириш мумкин:оғзакиёритиш,ичкиназоратбўйичасаволномаваблок-
чизма.
Ушбу босқичда ҳужжатларни тайёрлаш уни якунланлаш дегани эмас.
Ҳужжатларни тайёрлашда аудиторлар томонидан шарҳларни тайёрлашдан
мақсад
-
назораттизиминиўрганишэканлигиниунутмасликлозим.
Блок-
чизмаларвасаволномалар-бударомадолиш циклибўйича,сотиш,
пулолиш вадебиторликқарзларибосқичлариданиборат назораттизимининг
афзалроқэлементларидир.
Ичкиназораттизимисамарадорлигивамаҳсулотниишлабчиқариш ва
сотиш бўйичаоперацияларҳисобинидастлабкибаҳолаш учунфойдаливосита
бўлибмахсуссаволномабўйичатестсаволномалариниқўллашҳисобланади.
Олинган жавобларни таҳлил қилиб бўлиб,аудитор маҳсулотни ишлаб
чиқариш васотиш жараёнининазоратқилишйўналишларинианиқлашиваҳар
бирйўналишбўйичаэнгмаъқулбўлганмуолажаларнитанлаболиши,маҳсулотни
ишлаб чиқариш ва сотиш операциялар цикллари бўйича аудиторлик
текширувинингдастуринитайёрлашилозим.
Авваламбор,аудитор корхонада тайёр маҳсулотқандай баҳоланишини
аниқлаши керак.Хозирги кундамаҳсулотбаҳолашнингқуйидаги турларидан
фойдаланилади:
-амалдаги(
тўлиқ)ишлабчиқариштаннархибўйича;
- улгуржинархларқатътийҳисобнархларисифатидақабул
қилинган сотишнинг улгуржи нархлари бўйича.Бунда фарқлар
алоҳидаҳисобваравдаҳисобгаолинади;
-режали(
меъёрий)ишлабчиқариштаннархибўйича.
Шунингдек, амалдаги ишлаб чиқариш таннархи фарқларирежалиёки
меъёрийнархларданалоҳидаҳисобланади:
\
-
ҚҚСсуммасигаоширилганэркинсотишнархларибўйича;
-эркинбозор(
сотув)нархларибўйича.
Тайёрмаҳсулотни баҳолаш бўйичатанлаболинган усул корхонаҳисоб
сиёсатининг элементи сифатида қайд этилиши,ҳисобварақларнинг ишчи
режасидаэсаунингҳисобгаолиш учунтегишлиҳисобварақларбелгиланиши
лозим.
Тайёр маҳсулотнинг
тўлиқ
кирим қилинганлиги хом ашё ва
материалларнинг харажати бўйича муқобил баланс тузиш, тайёр
маҳсулотларнингчиқарилишини меъёрий сарф-
харажатлардан келиб чиққан
ҳолдабелгилаш йўлларибилантекшириш мумкин.Ишлабчикарилганмаҳсулот
ҳажмларини текшириш учун дастлабки ҳужжатлар ва ишлаб чиқариш
ҳисоботлари, тугалланмаган
ишлаб
чиқариш
бўйича
инвентарлаш

---

далолатномалари,таҳлилийвасинтетикҳисобрегистрларимаълумотларидан
фойдаланилади.Бунда"
Омбордагитайёрмаҳсулот"ҳисобварағинингдебетида
ҳисобгаолингантайёрмаҳсулотнингхақмқийишлабчиқарилишиваомборга
топширилиши
(хақиқий
таннархи)бўйичамаълумотлар"
Асосийишлабчиқариш"
,
"
Ёрдамчи ишлаб чиқариш"ҳисобварақларинингкредити бўйича айланмалар
билансолиштирилади.Бажарилганишларвакўрсатилганхизматлартаннархи
ушбу ҳиеобварақлар бўйича кредит айланмалари "
Асосий (
операцион)
фаолиятдан
олинган
даромадлар
ҳисоби
бўйича
ҳисобварақлар"