Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

ҳисобварағинингдебетайланмаларибилансолиштирибтекширилади.
Сотишциклиниаудитқилишвақтидааудитормаҳсулотнисотишдантушум
тўғри аниқланганлиги ва ҳисобга олинганлигини текшириши лозим.Барча
корхоналар сотишдан тушум ва ҳисоботни тайёрлаш бўйича бухгалтерия
ҳисобинифақатҳисоблаш усулидаёки"
жўнатиш бўйича"амалгаоширишлари
керак.Маҳсулотни жўнатиш (
сотиш)жараёни "
Тайёр маҳсулотни сотишдан
олингандаромадлар"ҳисобварағидаҳисобгаолинади.Жўтилган,лекинҳалиҳам
харидортомонидантўланмаганмаҳсулотсотишнархларибўйича"
Харидорларва
буюртмачиларданолинадиганҳисобварақлар"ҳисобварағидаҳисобгаолинади.
Аудитор
тегишли
ҳисобварақлар
бўйича
ҳисоб
регистрлари
маълумотларигаасосанқўлланилаётганҳисобварақларкорреспон-
дентланиши
тўғрилигивамаҳсулотнисотишдантушум"
жўнатишбўйича"
,меъёрийҳужжатлар
талабларигамувофиқ ҳисобдатўғри аксэтилганлигигаишончҳосил қилиши
лозим.
Маҳсулотни(
ишвахизматлар)
нижўнатишвасотишбўйичаоперацияларни
ҳисобгаолиш учун1б-
сонлирўйхатнома(
жўнатиш)ва11-
сонлижурнал-
ордер
қўлланилади.1б-
сонли рўйхатнома жўтилган маҳсулот сотилишидан тушган
тушумни аниқлашда юритилади.11-
сонли журнал-
ордерда ойлик якунлар ва
тегишлиҳисобварақларбўйичакредитайланмалариаксэтилади.
Маҳсулотларнисотиш бўйичаоперацияларниўрганиш жараёнидааудитор
маҳсулот етказиб бериш учун шартномалар мавжудлиги ва тўғри
расмийлаштирилганлиги,ёзиб берилган ҳисобварақ-
фактуралар
тўлиқ
рўйхатга олинганлиги, етказиб
берилган маҳсулот учун харидор тўлов муддатларига риоя
қилаётганлигинианиқлашиватекширишилозим.
Сотилган маҳсулоттаннархи тўғри аншуганганлигини аудитор тегишли
кўрсаткичларни қайтадан санаб чиқиш,шунингдек,маҳсулотнинг алоҳида
турларибўйичатоварбалансининатуралвақийматифодаларинисолиштириш
йўлибилананиқлайди.
Бундатоварбалансикўрсаткичларибошқаҳужжатлардагишунгаўхшаш
кўрсаткичларбилансолиштирилади:
- ҳисобот даврининг бошига ва охирига тайёр маҳсулотнинг
қолдиғи ҳисобот даврида ишлаб чиқарилгани ва жўнатилгани
(
сотилгани)бухгалтериядагмтайёрмаҳсулотҳаракатиҳисобибўйича
таҳлилий ҳисоб маълумотлари ва ишлаб чиқариш-
нозимлик
хизматидагитезкормаълумотларбилантасдиқланади;
- ҳисобот даврининг бошига ва оҳирига тайёр маҳсулотнинг
ҳақиқийтаннархиёкиҳисобнархлари(
режали,меъёрий)таннархи
бўйичақолдиқларивабошқалар"
Тайёрмаҳсулотнингҳисобибўйича
ҳисобварақлар"ҳисобварағинингҳисоботдавринингбошланишива
охирига
қолдиқ
билан тасдиқланади. Ишлаб чиқаришдан тайёр
маҳсулотниҳақиқийтаннархбўйичачиқарилиши ишлабчик-
ариш
бўйича харажатларнинг умумлаштирилган ҳисоби маълумотлари

---

билантасдиқланади;
- ҳақиқий таннарх бўйича юклаб жўнатиш ҳисоб нархлари
бўйича жўнатиш ва фарқларнинг алгебраик суммаси сифатида
аниқланади. Фарқлар
суммаси фарқларнинг ўртача фоиз
даражасиданкелибчиққанҳолдаҳисобланади.
Фарқларнингўртачафоизи,ўзнавбатида,амалдагитаннарх
биланҳисобнархўртасидагифарқҳисобнархибўйичадаврбошига
тайёрмаҳсулотваунингҳисоботдавридаишлабчиқарилгансуммаси
нисбатибилананиқланади.