Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

ўрганишгадоирбирнечамисолларкелтирамиз.
1-
мисол.
Аудитўтказилиширежалаштирилаётганкорхонадарискдаражаси
пастбўлиб,аудиторликрисклармақбултўпламинингэнгюқоричегараси5%га
тенг.Корхона халқ хўжалигининг нисбатан барқарор тармоғида фаолият
кўрсатганлигиучуничкихўжаликриски(
I
R)70%гатенгдеболинди.Назорат
воситаларириски(
CR)эса40%гатенгдеббаҳо-
ланган.Чункимижоз-
корхонада
ички назорат тизиминингяхши йўлга қўйил-
ганлиги ва олдинги ўтказилган
аудиторлик текширувларининг натижаларига кўра аудиторлар томонидан
жиддийкамчиликларкўрсатилмаганлигианиқланган.
Юқоридатаҳлилқилинганформулагамувофиқаниқлан-
масликриски:
Демак,моҳиятанўтказиладигантестларбўйичааудиторучунишончлилик
даражаси82,1%гатенг(
100%-
17,
9%)
.
2-
мисол.
Мижозкорхонадааудиторликрискиюқори.Бундаҳамаудиторлик
рисклармақбултўпламинингэнгюқоричегараси5%гатенгдеболинган.Ички

---

хўжаликриски(
I
R)90% гатенгдеббаҳоланган.Чункибукорхонааудиторучун
янгимижозбўлиб,унингфаолиятсоҳасихорижийинвестицияларгаасосланган
юқоритехнологияларбилантавсифланади.Назоратвоситаларинингриски(
CR)
эса80% гатенгдеббаҳоланган.Чункидастлабкитестсиновларивакузатиш
натижаларигакўраичкиназораттизиминингкучсизлиги,корхонараҳбарининг
яккаҳокимлик услубида иш юритиши ҳамда аудиторларга тазйиқ ўтказиши
аниқланган.Бундааниқланмасликриски(
DR)қўйидагича:
Бумисолдамоҳиятан ўтказиладиган текширув (
тест)лардан кутилаётган
ишончлилик даражаси 93,
1% га тенг (
100,
0%-
6,
9%)
.Демак,аудитор танлаш
кўламиникенгайтиришизарур.
Ички хўжалик риски ва назорат воситалари рискининг турли
комбинацияларибилананиқланмасликрискиўртасидаўзаротескарибоғлиқлик
мавжуд.
Аудиторликрисклартўпламиэлементларининг
ҳархилдаражадагиўзаробоғлиқлиги.
юқори
ўртача
паст
Бундарухсатэтилишимумкинбўлган
аниқланмасликрискинингдаражалари
қуйидагича:
юқори
энгпаст
пастроқ
ўртача
ўрта
пастроқ
ўртача
юқори
паст
ўртача
юқори
энгюқори
Бубоғлиқликниқуйидагичатаснифлашмумкин:
а) ички хўжалик риски ва назорат воситалари риски кўрсаткичининг
юқорилигиаудитордантекширувнианиқлан-
масликрискикўрсаткичиниимкон
қадар пасайтирадиган қилиб ташкил этишни ва шу билан бирга умумий
аудиторликрискинимақбулдаражагакелтиришниталабэтади.
б)ички хўжалик риски ва назоратвоситалари риски кўрсаткичларининг
пастлиги аудиторга текширув чоғида юқори-
роқ аниқланмаслик рискига йўл
қўйишига имкон беради ва шунда умумий аудиторлик рискининг мақбул
кўрсаткичигаэгабўлади.
6.Жиддийликдаражасивааудиторликриски
тушунчаларинингўзаробоғлиқлиги.
Аудитор аудитни режалаштиришда молиявий ҳисоботда жиддий
чалкашликларгаолибкеладиганфактларниҳисобгаолишилозим.Ужиддийлик
даражасининг қандай кўрсаткичини қабул қилишини ва бухгалтерия
счетларидагиқолдиқларҳамдаоборотларнингҳусусиятларинитаҳлилқилиш
асосида молиявий ҳисоботнинг қайси моддаларини махсус эътибор билан