Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

ҳисоблашнингтўғрилигиҳақидадалил-
исботларгаэгабўлиш учунаудиторлар
бирқанчаходимларбўйичамуқобилтаътилҳисоб-
китобитузишимумкин.
Нормал иш шароитидан четга чиқиш билан боғлиқ қўшимча ҳақ(тунда
ишлаганлигиучун,иш вақтиданташқарииш учун,байрам кунлариишлаганлик
учун,оғирвазарарлишароитдаишлаганликучунваҳ.к)ҳисоблашнингтўғрилиги
ҳисоб-
китоб маълумотлари ва иш вақтини ҳисобга олиш табели ҳамда
қонунчиликдабелгиланганқўшимчаҳақмиқдоринингмувофиқлигинитекшириш
йўлибилананиқланади.
Вақтинчалик ишга яроқсизлик учун нафақа ҳисоблашни назорат қилиш
амаллариқуйидагиларнингтўғрилигинитекширишниўзичигаолади:
- биркунликўртачиишҳақи;
- нафақамиқдорини(
%)ишстажигақарабтекшириш;
- нафақанингэнгкаттамиқдоринибелгилаш;
- ишгаяроқсизликкунлари;
- ҳисобланганнафақасуммалари.
Ҳисоб-
китобларни текширишдааниқланган номувофиқликлараудиторнинг
ишчиҳужжатларидақайдқилибборилади.Иш ҳақиҳисоблашнингтўғрилигива
асосланганлигини текшириш чоғида аудитор,одатда,меҳнатҳақи ҳисоблаш
текширилган шахсий ҳисоб варақалар бўйича,иш ҳақидан ушланадиган
суммалартўғрилигинитанлабтекширади.Ходимлариш ҳақиданушланадиган
суммалар ҳужжатлар билан асосланганлиги,қонунийлиги ва уларнингтўғри
ижроқилинганлигинианиқлашзарур.Ишҳақиданушланмаларижроварақалари
(
алиментлар,жарималар,моддий зарарни қоплаш)бўйича;кредитга сотиб
олингантоварларбўйичатопшриқ-мажбуриятларбўйича;ходимнингаризаси
бўйича(
квартираҳақиниўтказиш,боласинингмактабгачаболалармуассасасида
тарбияланганиучун,ўқишучун,касабауюшмасигааъзоликбадаливаш.ў)
;тўлов
ведомостларибўйичаберилганбўнакларниушлабқолиш.Иш ҳақидандаромад
солиғиваНафақафондигатўланадиганбадалларушланишинингтўғрилигини
текширишмахсусэътиборталабқилади.Шунингдекбарчаушланмаларсуммаси
ходимнингбиройликмаоши50%иданошибкетмаганлигиниҳаманиқлашзарур.
Иш ҳақидандаромадсолиғинингтўғриушланганлигинитекширишдаСолиқ
Кодекси 44-
64 моддалари ва улар бўйича киритилган қўшимча ҳамда
ўзгартишларданфойдаланишзарур.
Даромад солиғи бўйичаберилган имтиёзларнингқонунийлигини аниқлаш
учун имтиёзларни тасдиқловчи ҳужжатларнинг мавжудлиги ва тўғри

---

расмийлаштирилганлигигаишончҳосилқилишкерак:

ходимнинг жами даромадидан чегириладиган имтиёз суммаларини
тасдиқловчиҳужжатларнингнусхалари;
Шундан сўнг жисмоний шахслар жами даромадини аниқлаш,асосий
ходимлар, ўриндошлар, фуқаролик-
ҳуқуқий шартномалар асосида пул
тўланадиганшахсларвабошқаларбўйичасолиқимтиёзларивадаромадсолиғи
ставкалариниқўллашнингтўғрилигитекширилади.
Жами даромадни текширишда корхонанинг ўз маблағлари ҳисобидан
тўланган,ижтимоийтавсифдагитўловлар(
овқатпули,йўлҳақиҳужжатлари,олий
ўқувюртларидатаълимолиш,имтиёзлишартларбиланқарзбериш,байрамва
юбилейсаналаригасовғабериш,меъёрданошиқхизматсафарихаражатларива
тегишли ҳужжат билан тасдиқланмаган сарфлар ва шунга ўхшашлар)
нинг
солиққатортиш мақсадидажисмонийшахсларжамидаромадигақўшилганлиги
аниқланади.
Иш ҳақидан ушланадиган суммалар бўйича аниқланган тафовутлар ҳам
аудиторнингишчиҳужжатларидаумумлаштирилишивааксэттирилишилозим.
Иш ҳақи ҳисоб-
китобини текширгандан сўнг меҳнат ҳақига доир
харажатларнисчетлар,маъсулиятмарказлариватаннархҳисоблаш объектлари