Ikki yoki bir necha shaxsning fuqarolik huquqlari va burchlarini

369-modda. Ofertaga taklif etish. Ommaviy oferta
Nomuayyan shaxslar doirasiga yo‘llangan reklama va boshqa
takliflar, agar taklifda boshqacha hol to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rsatilgan
bo‘lmasa, ofertaga taklif etish deb qaraladi.
773III bo‘lim. MAJBURIYaT HUQUQI
Shartnomaning barcha asosiy shartlarini o‘z ichiga olgan, taklif
kiritayotgan shaxsning javob qaytargan har qanday shaxs bilan
taklifda ko‘rsatilgan shartlar asosida shartnoma tuzishga bo‘lgan
xohish-irodasi bilinib turgan taklif oferta (ommaviy oferta)
hisoblanadi.
1. Bitta yoki bir necha muayyan shaxsga yo‘llanadigan oferta
dan farqli o‘laroq, bu holda ofertaga taklif nomuayyan shaxs
lar doirasiga yo‘naltiriladi. Shu bilan birga, bu holat
mazkur tushunchalar o‘rtasidagi yagona farq emas. FKning 367,
368-moddalarining va sharhlanayotgan moddaning tahlili ularning
o‘rtasidagi boshqa chegaralovchi farqlarni ham aniqlash imkonini
beradi. Xususan, ofertaga taklif shartnoma tuzilganligini
emas, balki shaxsning shartnoma tuzish niyatini anglatadi, uning
shartlari imperativ (majburiy) xususiyatga ega emas, ya’ni ofertani
oluvchi shaxs boshqa shartlarni taklif etishi mumkin, ofertaga
taklif bu taklifni kiritayotgan shaxsni bog‘lab qo‘ymaydi, unga
nisbatan chaqirib olinmaslik to‘g‘isidagi talab tadbiq etilmaydi,
ofertaga taklif yuborgan shaxs shartnoma tuzishga majbur
qilinmaydi.
2. Ofertaga taklif etishga misol tariqasida reklama qilish,
kataloglarni, prays-varaqalarni, bukletlarni, tovar namunalarini
tarqatishni va boshqa shakldagi nomuayyan shaxslar doirasiga
yo‘llangan takliflarni ko‘rsatish mumkin. Shu bilan birga, bunday
taklifga, agar u FKning 367-moddasi talablariga javob bersa va
bunga taklifning o‘zida to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishora qilingan bo‘lsa,
oferta sifatida qarash mumkin.
Ommaviy oferta – oferta turlaridan biri. Ammo ommaviy
oferta bir qator xususiyatlarga ega bo‘lib, bu uni FKning
367-moddasida ko‘zda tutilgan ofertadan ajratib turadi. Xususan,
ommaviy oferta muayyan shaxsga emas, balki unga javob berishi
mumkin bo‘lgan har qanday shaxsga yo‘naltirilgan bo‘ladi, u ofertada
qo‘yilgan shartlar asosida shartnoma tuzishga rozi har qanday shaxs
bilan shartnomani tuzishga tayyor shaxsning xohish-irodasini yorqin
ifodalab turadi, holbuki, bunda javob bergan shaxslardan hech
qaysinisiga ustuvorlik berilmaydi.
Sharhlanayotgan modda tahlilidan ofertaga taklif etish bilan
ommaviy oferta o‘rtasidagi farq ko‘rinib turibdi. Ofertaga
taklifdan farqli o‘laroq, ommaviy oferta shartnomaning barcha
muhim shartlarini o‘z ichiga olgan bo‘ladi, unda taklif kiritayotgan
shaxsning javob qaytargan har qanday shaxs bilan taklifda ko‘rsa
77427-bob. Shartnoma tuzish
tilgan shartlar asosida shartnoma tuzishga bo‘lgan xohish-irodasi
ravshan ifoda topadi, qolaversa, ommaviy ofertaning shartlari
imperativ xususiyatga ega, ya’ni ularni bus-butunligicha yo qabul
qilish, yoki rad etish mumkin, hatto ofertani yo‘llagan shaxsning
o‘zi ham oferta mazmunini o‘zgartirishi mumkin emas.