Ijtimoiy reablitatsiya

Reja :
1. "So 'nish sin dr o m i" va ik k ila m c h i ja roha t;
2. Ikk ila mc h i ja r o h a tn i ba ho la sh;
3. Superv iziya;
4. Ikk ila mc h i j a r o h a t b ila n ish la sh.
1. 
"So'nish sin d ro m i " va ik k ila m c h i ja r o h a t
Ikkilamchi ja r o h a t y o k i "Ikkilamchi tra vm a tik stress"
- jarohatlovchi hodisani 
boshdan kechirgan m ijozga nisbatan empatik munosabat bildirish natijasida 
terapevtning ichki tajribasida yuzaga keluvchi o'zgarishlar. Mutaxassis ikkilamchi 
jarohatdan o'zini asrab qololmaydi, chunki, mijozga yordam berish uchun u 
empatik munosabat va ham dardlik qila olishi kerak. O'z navbatida hamdardlik esa 
ikkilamchi jarohat omillarining eng asosiysi hisoblanadi. Ikkilamchi jarohatning 
yana bir omili sifatida o'zgarishlam ing qisqa muddatda paydo bo'lmasligini 
belgilash mumkin. Konsultantlar doimiy ravishda o'z am aliyotida u yoki bu 
travmatik hodisani boshdan kechirgan mijozlar bilan ishlaydi: oilada jinsiy 
zo'ravonlikni boshdan kechirgan insonlardan boshlab to tabiiy ofatlardan zarar 
ko'rgan insonlargacha, ular bilan olib boriladigan psixologik reabilitasiya ishlari 
o'z ichiga travmatik hodisalar to'g'risida so'zlash, bu orqali ular bilan bog'liq salbiy 
tuyg'ulami ochiq bayon etish va ulam ing ta'sirini kamaytirishni ham oladi. Ayni 
paytda mutaxassis bardosh berib bo'lmaydigan azoblami boshdan kechirayotgan 
odam bilan ishlar ekan, unga iloji boricha tezroq yordam berishga intiladi. Buning 
ilojini topolmagach, psixologda kuchsizlik hissi namoyon bo'la boshlaydi, bu esa 
ikkilamchi jarohat ta'sirini oshirib boradi. Ikkilamchi travmatik stress "so'nish 
sindromi" bilan bog'liq hisoblanadi. Ammo u bilan analogik tushuncha 
hisoblanmaydi. Ulaming o'zaro o'xshash simptomlari (uyqusizlik, depressiya, 
oilada kommunikasiyalaming buzilishi) mavjud bo'lib, bir-biridan bu ikki hodisa 
faqatgina kelib chiqish sabablari orqali farqlanadi. Ikkilamchi jarohat travmatik 
hodisalami boshdan kechirgan insonlar bilan ishlash natijasida paydo bo'lsa, 
so'nish sindromi har qanday mijoz bilan konsultasion ishlarni olib borish natijasida 
paydo bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, so'nish sindromi asta sekinlik bilan 
kuzatila boshlaydi, ya'ni stresslaming to'planib borishi natijasida paydo bo'lsa, 
ikkilamchi jarohat istalgan paytda birdan paydo bo'lishi mumkin.