Ijtimoiy psixologiya

Agressiyaning ijtimoiy o‘rganish nazariyasi
Boshqalaridan farqli olaroq bu nazariya zaruriy mustahkam- lash bilan bogiiq ijtimoiylashuv jarayonida uqib olingan xulq- atvorni bildiradi. Ya’ni namunaga asoslangan inson xulq-atvori o‘rganiladi. Bu nazariya Bandura tomonidan taklif etilib, o‘qib olish, provokatsiya qilish (qayrash) va boshqarishni tushuntirib beradi.
Uning fikricha, agressiv xulq-atvorni tahlil qilish uchun qu­yidagi vaziyatlarni e'tiborga olish talab qilinadi:

1. 
   Bunday xatti-harakatni o‘qish usullari.
   
2. 
   Ularni yuzaga chiqarish uchun provokatsiya qiluvchi (qay- rovchi) omillar.
   
3. 
   Ularning mustahkamlanib qolish shart-sharoitlari.
   

A. Banduraning agressiyani ijtimoiy o‘rganish nazariyasi Biologik omil (nerv sistemasi, garmon) 0‘rganish (bevosita tajriba, kuzatuv)	agressiyaning yu­zaga kelishi
Shablonlar ta’sirida (hayajon, e’tibor) Qabul qilib bo‘lmas murojaat bilan (do‘q urish, frustratsiya) Qiziqtiruvchi motivlar bilan (pul, zavq- lanish) Yo‘riqnomalar bilan (buyruq) Ekssentrik ishontiruvchilar bilan (para- noidal ishontiruvchilar)	agressiyani pro­vokatsiya qilish
Tashqi rag‘batlantirish va jazo berish bi­lan (moddiy rag‘batlantirish, yoqimsiz oqi- batlar) Vikar mustahkamlash bilan (boshqalar- ni rag‘batlantirilayoganini yoki jazolayot- ganini kuzatish) 0‘z-o‘zini boshqarish mexanizmi bilan (g‘urur, ayb)	agressiyani boshqarish

Shu sababdan bunda katta e’tibor o‘qitishga, ijtimoiylashuv­ning birlamchi vositalari bo‘lgan ota-onalarning bolalarni agres­siv xulq-atvorini o‘zgartirish uchun ta’siriga qaratiladi. Xususan, shu narsa isbotlanganki, ota-onaning xulq-atvori agressiya modeli bo‘lib xizmat qilishi mumkin, ya’ni odatda agressiv ota-onalardan agressiv farzandlar dunyoga kelishi mumkin. Bu nazariyaga ko‘ra agressiv harakatlarning ba’zilar tomonidan (masalan, talabaning do‘sti tomonidan «yasha, boplading», deb) quvvatlanishi bunday harakatlarning kelgusida ham qaytarilish ehtimolini oshiradi. Shu bilan birga, natijali agressiya, ya’ni agressiv harakatlarni amalga oshirish yo‘li bilan muvaffaqiyat qozonish ham agressiv harakat­larning qaytarilishida alohida ma'no kasb etadi.

Hozirgi paytda ijtimoiy o‘rganish nazariyasi agressivlikning oldini olish mumkin deb hisoblovchi eng effektiv metod bo‘lib kelmoqda.