Menejment uslubi — bu rahbarni ishchi bilan munosabatida qo'llanilgan yo'llari, usullari kabi shaxsiy qobiliyatidir.
Boshqaruv uslubi boshqaruv metodidan kelib chiqadi. Boshqaruv metodi deganda biz boshqaruv faoliyatini amalga oshiruvchi yo'llar va usullar yig'indisi tushuniladi. Metod — obyektiv mezon bo'lib, ya'ni tashkilotni boshqaruv faoliyatida ma'lum bir yoki bir necha usullar tanlanadi. Boshqaruv uslubi va usuli o'zaro subyektiv mezon sifatida bog'liq. Bu holda boshqaruv uslubi quyidagi individual xususiyatlar orqali aniqlanadi, ular: jamoada o'zaro aloqa etikasi, tadbirkorlik, yangilikka talpinish, optimizm va boshqalar.
Menejment uslubi rahbarni ishchilar bilan muloqati jarayonida vujudga keladi. Bunda rahbar ishi asosiy xususiyatga ega bo'ladi. Birinchidan, yuqoridagi rahbar, ikkinchidan uning ishchilar bilan aloqasi, uchinchidan o'zi bilan teng darajadagilar bilan munosabati. Mana shu uch ta'sir boshqaruv samarali uslubini samarasiz bo'lishini aniqlaydi.
RAHBAR XISLATI
Boshida ko'pchilik tadqiqotchilar rahbariyat omilini o'rganishda yaxshi rahbarga xos xarakterni, maxsus xususiyatlarni yoki shaxsiy xislatlarni kuzatishga harakat qilishdi. Ammo maxsus shaxsiy xislatlar yig'indisi bilan boshqarayotgan ishdagi qobiliyat o'rtasidagi aloqani aniqlay olishmadi. Amaliy ishni ko'rsatdik. Rahbardagi ixtiyoriy individ omadliligi, uning faoliyatidagi holatga bog'liq. Shunga qaramay tadqiqotchilar liderlik haqida bir necha qiziqarli xulosalarga kelishdi.
An'anaviy qarashlar rahbarni quyidagi faoliyat bilan bog'laydi:
ishchilarni ko'zda tutilgan darajada ishlashga safarbar etish;
ishchilar vazifasi va o'rni aniq belgilangan strukturani tuzish;
maqsadga erishishda ishchini taqdirlashda to'g'ri aloqa o'rnatish. Bu an'anaviy yondashuv idora qilinadigan rahbariyat deb nomlanadi.
Idora qilinadigan (boshqariladigan) rahbariyat — an'anaviy boshqaruv funksiyalari, ishchilarni ko'zlangan darajaga ishga safarbarlik etish, ishchilar o'rni va vazifasini tashkillashtirish va rag'batlantirishni o'rnatish.
Ammo samarali rahbariyat faqatgina an'anaviy yondashuv bilan cheklanib qolmaydi. Yaxshi ishchilarni kutilgandan yanada yaxshiroq ishlashga undashadi, ishchilarga tashabbusni o'z qo'liga olishga undaydi va ularda ishonchni shakllantiradilar. Bunday yondashuv qayta qurilgan rahbariyat deb nomlanadi va unda — albatta xarizma, individual yondashuv, intellektual qobiliyat kabi xislatlar mavjud. Menejer samarali boshqarishi uchun bir vaqtning o'zida ham boshqaruv malakasiga hamda yaratilgan qobiliyatga ega bo'lishi kerak.
Rahbar uslublarining tasnifi.
Boshqaruv amaliyotida turli rahbarlar uchraydi. Ular boshqarishda har biri har xil metod va usullarni qo'llashi mumkin. Shu bilan bog'liq holda ruhiy sotsiologiyada rahbarlarni uch asosiy turlari mavjud: avtokrat, demokrat va liberal uslub. Mazkur boshqaruv uslublarni ko'rib chiqaylik.
Do'stlaringiz bilan baham: |