Ijtimoiy ko’rsatkichlar

Aholi soni

• Aholi soni
• Demografiya (yun. demos — xalq va ... grafiya) — har yili turli sabablarga koʻra vafot etgan aholi oʻrnini yangidan dunyoga kelgan avlod hisobiga toʻldirib borilishi qonuniyatlarini ijtimoiy-tarixiy sharoitlarga boglik holda oʻrganadigan fan. D.ning paydo boʻlishi asosan 17-asrning 2-yarmidan angliyalik olim J. Graunt (1620— 1674) tadqiqotlari bilan bogʻlikdir. D. terminini 1855 y.da fransuz olimi A. Giyar qoʻllagan. 1882 y. Xalqaro gigiyena va demografiya kongressining Jeneva sessiyasida rasmiy qabul qilingan. 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida keng tarqaldi. Oʻzbekistonda, asosan 1960 y.lardan qoʻllanila boshladi.

Aholi bu – ma’lum hududda yashovchi va uzluksiz tabiiy ko’payish orqali yangilanib boradigan odamlar to’plami.

• Aholi bu – ma’lum hududda yashovchi va uzluksiz tabiiy ko’payish orqali yangilanib boradigan odamlar to’plami.

Ishsizlik

• Ishsizlik
• Ishsizlik — bir qism iqtisodiy faol aholining oʻziga loyiq ish topa olmasdan qolishi va mehnat zaxirasiga aylanishi. Oʻzbekistonda I. tushunchasi rasman 1992-yil "Aholini ish bilan taʼminlash toʻgʻrisida"gi qonunining qabul qilinishi bilan meʼyoriy kuchga ega boʻldi (1998-yil 1 mayda ushbu qonunning yangi tahriri qabul qilindi). I. inson manfaatlariga toʻgʻridan toʻgʻri taʼsir qiladigan yirik ijtimoiy-iqtisodiy muammolardan biri hisoblanadi.

• ISHSIZLIK SHARTLARI
• 1.Fuqaro mehnatga qobiliyatli bo’lish va amaldagi qonun hujjatlariga binoan pensiya ta’minotiga ega bo’lmasligi
• 2. Ishga va ish haqiga ega bo’lmasligi
• 3.Ishlashga tayyor bo’lishi
• 4. Barcha tegishli hujjatni taqdim qilgan holda mahalliy mehnat organida ish qidirayotgan shaxs sifatida ro’yhatdan o’tishi kerak

• Ishsizlik sabablari
• Ishdan bo’shatilish natijasida ishni yo’qotilishi
• 2. Ishni o’z ixtiyori bilan qoldirgan va boshqa ish qidirayotganlar
• 3. Tanaffusdan kn mehnat bozoriga kelganlar
• 4. Mehnat bozoriga 1-marta kelganlar

• Friktsion ishsizlik - bularga ish qidirayotgan yoki yaqin vaqtlar ichida ish bilan ta'minlanishni kutayotgan ishchi kuchlari kiradi. Ishsizlikning bu turi asosan mavsumiy ishlar, ishlab chiqarishlardagi eski modelning yangisi bilan almashtirilishi, ish yoki turar joylarini o’zgartirishlar, o’quv yurtlarini tugatish va shuningdek boshqa sabablardan kelib chiqadi. U doima mavjud bo’lib, ma'lum bir darajada kerakli deb xisoblanadi.
• Strukturali ishsizlik - bularga asosan ishsizlarning malakalarini o’zgartirishi va oshirishi, ma'lumot olishi, kasb egallashi lozim bo’lgan ishsizlar guruxlari kiradi. Friktsion ishsizlik bilan strukturali ishsizlikning asosiy farqi shundaki, birinchisida ma'lum malaka va tajriba mavjud bo’ladi va undan foydalanib ish joylarini tezroq topib olishadi, ikkinchisida esa ishchi kuchi darxol va tezroq ish joylarini topa olmaydilar. Strukturali ishsizlik iste'mol bozori ma'lum maxsulotlar bilan to’ldirilganda va u maxsulotga extiyoj qolmaganda paydo bo’ladi.
• Davriy ishsizlik - bu asosan ishlab chiqarishning pasayishi natijasida ishchi kuchiga bo’lgan talabning kamayishidan paydo bo’ladi. Davriy pasayish tovar va xizmatlarga bo’lgan yalpi taklifning kamayishi, shunga muvofiq, yalpi taklifning kamayishini, va oqibatda axolini ish bilan bandligining qisqarishi va ishsizlikning o’sishini bildiradi