Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash

 Delfi usuli – ekspert baxolashning bir turidir. 
Bu usul yerdami izlanayetgan yechim tezlikda amalga oshiriladi. 
U AQShda XX asrning 60-yillarida O.Xelmer tomonidan yaratilgan. Bu usul 
bir kator mamlakatlarda sinovdan utkan ayniksa ilmiy texnik progress 
muammolarini tekshirishda kullanilgan. Arzon usullardan bulib xisoblanadi. U 
sirtdan so‘rov o‘tkazishga asoslangan. Uning xususiyatlari: sirtqi, anonim 
(yashirin), va so‘rovlar bir necha bosqichlarda o‘tkaziladi, teskari aloqa mavjud, 
birinchi turdan tashqari har gal ekspertlar oldingi turdagi natijalar haqida axborot 
olishadi. 
Dastlab ekspertlarga anketalar tarqatiladi, unda muammo izohlanadi, 
savollar ro‘yxati va unga javob berish tavsifi keltiriladi. 
Ekspert javoblarni qo‘l qo‘ymasdan pochta orqali yeki ye-mayl jo‘natadi. 
Tashkilotchilar ekspertlar javoblarini qayta ishlaydi, ular buyicha guruxiy baho 
chiqaradi, Mazmun jihatdan o‘rtachalarni, farqlar va dispersiyani hisoblaydi. Bir 
oy o‘tgandan keyin ikkinchi tur o‘tkaziladi. Ekspertlarga birinchi tur natijalari 
xulosalari bayon qilinib savollar beriladi. Ekspertlarga yana kayta ishlangan 
savollar yuboriladi. Birinchi tur javoblarini inobatga olib ekspertlardan savollarga 
javob berishi so‘raladi. Ikkinchi tur Javoblari yana umumlashtirilib zarur bo‘lsa 
yana qo‘shimcha turlar o‘tkaziladi. Agar uchinchi turdan so‘ng javoblardagi farqlar 
katta bo‘lmasa so‘rov o‘tkazish to‘xtatiladi. Oxirgi tur natijalari umumlashtiriladi 
va tugallangan hisoblanadi. Bazida turtinchi tur xam utkazilishi mumkin.
Bu usulni afzallik tomoni. Avtoritetlar bilan spor yukligida. Munozarali 
vaziyatlarni yukotadi. Ekspertlarning anonimligi. Xar bir boskichda ekspertlarning 
oldingi natijalardan xabardorligi. Kamchiligi kup vakt talab kilinishi (3-4 turda 
bulishi)
2.1.3.
 
Ekspert baholashning boshqa usullari