Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash

Beshinchi bosqich –masalani yechish algoritmini tuzish, kompyuter dasturlarni tayyorlash va ular asosida masalani hisoblash, yechimini olish.
Bu bosqichning murakkabligi, masalaning katta o‘lchamligi va juda katta ma’lumotlar massivlarini qayta ishlashdan iborat. Masalaning matritsasini iqtisodiy ahborotlar bilan to‘ldirilib, kompyuterdagi maxsus dasturga kiritiladi.
Oltinchi bosqich -masala yechimini miqdoriy tahlili va uni amalda qo‘llanilishi. Sonli natijalar tahlili va ularning tatbiqi.
Masalaning yechimi miqdor va sifat jihatidan tahlil qilinadi. Bu yerda ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning yo‘llari, resurslardan optimal foydalanish variantlari, izlanayotgan noma’lumlarning miqdoriy qiymatlari topiladi.
Yuqorida sanab o‘tilgan bosqichlar bir-biri bilan chambarchas bog‘liq va biri ikkinchisini to‘ldirib, yagona maqsadni amalga oshirish uchun xizmat qiladi. ekstropolyatsiya metodi prognozlashning ekspert baholash metodi modellashtirish metodi.
Ekstrapolyatsiya metodining mohiyati shundaki, tahlil qilinayotgan ob’ektning o‘tgan zamonda alohida parametrlarini analiz qilishda hamda o‘zgarishlarni keltirib chiqaradigan omillarni tadqiq qilishda jarayonlarni kelajakda shakllantirish yo‘llari va rivojlantirish qonuniyatlari haqida xulosa qilish mumkin. Bu metodda prognozlashda 2 turdagi vazifalarni ajratish maqsadga muvofiqdir: a) dinamik va b) statik analiz vazifalari.
Dinamik vazifada bosh va yagona rivojlanish omili bo‘lib vaqt omili hisoblanadi. Bunda prognoz qilinayotgan parametr vaqt davomidagi o‘zgarishlarni ko‘rsatuvchi vaqt qatorlarini ko‘rsatuvchi vaqt qatorlarini analiz qilish asosida tuziladi. Masalan, mehnat resurslarining quvvati, oqimi, potensialining vaqt davomidagi o‘zgarishlari analiz qilinadi. Prognozlashning dinamik vazifasi prognozlash jarayonini rivojlanishi evolyutsion jarayonlarni bo‘lishini, asosiy parametrlarni bir tomonlama o‘zgarishini talqin qiladi. Bu holatda ob’ekt
parametrlarini o‘zgarishini prognozlashda kelajakda uning rivojlanishi retrospektiv amaliyot bilan quriladi.