Ижтимоий сиёсати режа: Аҳоли даромадлари ва уларнинг таркиби

3.Турмуш даражаси ва сифати
Аҳоли турмуш даражаси тушунчасини уларнинг ҳаёт кечириши учун зарур бўлган моддий ва маънавий неъматлар билан таъминланиши ҳамда кишилар эҳтиёжининг бу неъматлар билан қондирилиши даражаси сифатида аниқлаш мумкин.
Аҳоли турмуш даражасининг БМТ томонидан тавсия этилган кўрсаткичлари тизими ўз ичига қуйидаги гуруҳларни олади:

1. 
   Туғилиш ва ўлиш даражаси ҳамда бошқа демографик кўрсаткичлар.
   
2. 
   Ҳаёт кечиришнинг санитар-гигиена жиҳатидан шароитлари.
   
3. 
   Озиқ-овқат товарларини истеъмол қилиш.
   
4. 
   Турар жой шароитлари.
   
5. 
   Маълумот ва маданият.
   
6. 
   Меҳнат қилиш ва бандлик шароитлари.
   
7. 
   Аҳолининг даромадлари ва харажатлари.
   
8. 
   Ҳаёт кечириш қиймати ва истеъмол нархлари.
   
9. 
   Транспорт воситалари.
   
10. 
    Дам олишни ташкил этиш.
    
11. 
    Ижтимоий таъминот.
    
12. 
    Инсон эркинлиги.
    

Бу асосий кўрсаткичлардан ташқари яна баъзи бир ахборотга оид кўрсаткичлар ҳам ажратиб кўрсатилади: аҳоли жон бошига тўғри келувчи ЯИМ, аҳоли жон бошига тўғри келувчи миллий даромад, аҳоли жон бошига тўғри келувчи истеъмол ҳажми ва бошқалар.
Турмуш даражаси кишиларнинг турмуш тарзи билан узвий боғлиқ. Турмуш тарзи – бу кишилар (жамият, ижтимоий қатлам, шахс)нинг миллий ва жаҳон ҳамжамиятидаги ҳаёт фаолияти тури ҳамда усулларини акс эттирувчи ижтимоий-иқтисодий категория. Турмуш тарзи инсон ҳаёт фаолиятининг турли жиҳатларини қамраб олади, яъни:
- меҳнат, уни ташкил этишнинг ижтимоий шакллари;
- турмуш ва бўш вақтдан фойдаланиш шакллари;
- сиёсий ва ижтимоий ҳаётда иштирок этиш;
- моддий ва маънавий эҳтиёжларни қондириш шакллари;
- кишиларнинг кундалик ҳаётдаги хулқ-атвори меъёрлари ва қоидалар


4.Ўзбекистонда ижтимоий сиёсатнинг асосий йўналишлари.
Ижтимоий сиёсат – бу давлатнинг даромадлар тақсимотидаги тенгсизликни юмшатишга ва бозор иқтисодиёти қатнашчилари ўртасидаги зиддиятларни бартараф қилишга йўналтирилган сиёсатдир.
Давлатнинг ижтимоий сиёсати тегишли марказлашган даромадларни табақалашган солиқ солиш йўли билан шакллантириш ва уни бюджет орқали аҳоли турли гуруҳлари ўртасида қайта тақсимлашдан иборат. Давлат даромадларни қайта тақсимлашда ижтимоий тўловлар билан бирга бозор нархларини ўзгартириш (масалан, фермерларга нархларни кафолатлаш) ва иш ҳақининг энг кам даражасини белгилаш усулларидан фойдаланади.