Ижтимоий психологияда эр-хотин конфликтлари муаммолари

Битирув ишининг мақсади: Оилалардаги эр-хотин муносабатларнинг конфликтли муносабатларинингижтимоий ва психологик асосларини ёритиш вазифаларининг назарий ва методик асосларини ошиб бериш.
Битирув ишининг объекти: Қорақалпоғистон Ресубликаси _________туманлардаги овул фуқаролар йиғинидаги оилавий муносабатлардаги иштирок этган ёш эр-хотинлар гуруҳлари олинди.
Битирув ишининг предмети: Оилалардаги эр-хотин муносабатлари
Битирув иши вазилари .

1. 
   Илмий адабиётлар асосида биринчи бўлимни тайёрлаш.
   
2. 
   Қорақалпоғистон -----------туманларининг эр-хотин муносабатларини ўрганиш.
   
3. 
   Ўрганилган назарий ва методик иш фаолиятларини таҳлил этиш
   
4. 
   Химояга тақдимот тайёрлаш
   
5. 
   Тавсиялар ишлаб чиқиш
   

I.BOB Ижтимоий психологияда оилалардаги низоларнинг психологик хусусиятлари уларни бошқариш

1. 1.1Низо тушунчасининг ижтимоий-психологик таҳлили

Низо табиати. Ижтимоий ҳаётда, шахслараро муноса- батларда айрим алоҳида низолар, ўзаро келишмовчиликлар бўлиб туриши муқаррар. Одатда, низо деб, қарама-қарши йўналган қарашларга, нохуш ҳиссий кечинмалар билан боғлиқ гуруҳлараро ёки шахслараро муносабатлар орқали ифодаланувчи тўқнашувларга айтилади².
Психологик нуқтаи назардан талқин этганда, одамлар- га ҳалокатли таъсир этадиган жиҳат бу – низоларнинг ўзи эмас, балки уларнинг оқибати ҳисобланади. Низолар оқиба- тида инсон руҳиятида қўрқинч, ваҳима, адоват каби салбий ҳислар юзага келади. Агар мазкур кечинмалар кучли бўлса ва узоқ муддат давом этса, одамда ҳимоя реакцияси пайдо бўлиши ва мустаҳкамланиши мумкин.
Низо натижасидаги салбий ҳолатлар шахснинг ҳис- сиёти, хатти-ҳаракатлари, тафаккур ва ҳатто характерида маълум ўзгаришлар содир этади. Бу ўзгаришлар шахснинг хулқ-атворида намоён бўлиб, мазкур субъект қатнашаёт- ган бошқа вазиятларга ҳам тарқалади ва ўзаро муноса- батларнинг кенг соҳаларини эгаллай бошлайди. Масалан, қўрқув ва хавф муҳитида тарбияланган одам кейинча- лик худди шундай муҳитнинг манбаига айланиши эҳти- молдан холи эмас. У ҳатто ўз болаларини ҳам шундай муҳитда тарбиялайди ёки оилани ҳам ана шу услубда бошқаради.


¹ Каримова В.М. Ижтимоий психология. – Т.: “Fan va texnologiya”, 2012. – 172 б.; Махмудов И. Бошкарув психологияси. - Т.: “Yunaks – Print”, 2006. – 230 б.
² Гришина Н.В. Психология конфликта. Спб. Питер. 2003.

Ижтимоий ҳаётни низоларсиз тасаввур этиш қийин. Шу- нинг учун баъзан олимлар зиддият ёки низоларнинг нафақат салбий, балки ижобий томонлари ҳам бўлиши мумкинлиги- ни очиқ эътироф этадилар. Масалан, Г.Андреева³ айрим ни- золарнинг конструктив оқибатлари тўғрисида ёзади. Унинг фикрича, баъзан икки шахс ўртасида келиб чиққан низо улар истиқболда тўғри хулоса чиқариб, шундай ҳаракатни бошқа қайтармасликка, омилкорликка, ҳушёрликка ундай- ди. Ёки бир қарашда танбеҳга асосланган шахслараро низо шахсни ўз устида муттасил ишлашга, ўз хулқини ўзи туза- тишига олиб келади. Бундай низолар оқибатига кўра кон- структив деб аталади.
Деструктив низонинг оқибати эса кўпинча салбий бў- либ, у шахслараро антогонизмни келтириб чиқаради, томон- ларнинг асаблари чарчайди, улар хасталаниб қолиши ҳам мумкин. Ёки эр ва хотин ўртасида, ёҳуд қайнона ва келин ўртасидаги низо оила ажримига сабаб бўлиши ва бир бутун оила бузилиб кетиши мумкин.
Хўш, ижтимоий-психологик феномен сифатида низо ёки зиддиятга қандай таъриф бериш мумкин?