«Ижтимоий педагогика»

Жисмоний ва санитария-гигиена тарбияси.
Пенитенциар муассаса шароити, муҳитнинг ўзи ҳам махбуслар билан иш олиб боришда ушбу йўналишнинг муҳим аҳамиятга эга эканлигини кўрсатади. У жазога ҳукм қилинган киши шахсини бузилишдан, емирилишидан сақлайди ва унинг ўз инсоний қиёфасини йўқотишига йўл қўймайди. Бу йўналиш шахсни жисмоний қобилиятларини ривожлантиришга, соғлигини мустаҳкамлашга, аҳлоқий-иродавий сифатларини шакллантиришга йўналтирилган.
Жазога ҳукм этилганларни тузатиш, тўғри йўлга солишнинг турлича воситалари мавжуд. Бунда педагогик жараён воситалари билан педагогик фаолият воситалари ўртасидаги ўзаро фарқни билиб олиш лозим.
Педагогик жараён воситалари - бу шундай воситаларки, улар қайта тарбиялаш жараёнининг таркибий қисми сифатида намоён бўлади ва махбусни тўғри йўлга киришини, тузалишини таъминлашга ёрдам беради. Буларга: меҳнат, кун тартиби (режим), маданий хордиқ чиқариш фаолияти, жамоатчилик иши ва бошқалар киради.
Педагогик фаолият воситалари – бу тарбиячининг тарбиявий фаолият жараёнида ўз тарбияланувчиларига таъсир ўтказишда фойдаланадиган воситалари - сўз, харакат, иш усули, намуна, китоб, техник воситалар ва шу кабилардир.
Педагогик жараённинг асосий воситалари:
Меҳнат-жазога ҳукм этилганларни қайта тарбиялашнинг асоси сифатида. Бош вазифаси - унинг тарбиявий характерини таъминлашдир. Бунинг учун:
-меҳнатни ижтимоий-фойдали характерини таъминлаш;
-индивиднинг эътиёжларини қондириш, шахсий эътиёжларини ривожлантириш воситаси сифатида меҳнат фаолиятидан фойдаланиш;
-меҳнат фаолияти жараёнида одамни жисмоний ва аҳлоқий ривожланишига ёрдам бериш;
-уни юқори даражада ташкил этилишини ва меҳнат маданиятини таъмин этиш;
-меҳнат фаолияти жараёнида ўзаро мусобақалашишга, умумий натижага эришиш учун курашда одамларни ўзаро ҳамжиҳатлигига, жипслашишларига ёрдам бериш.
Режим – жазога ҳукм этилганларни қайта тарбиялаш воситаси сифатида.
Режим деганда ушбу муассасадаги комплекс талаблар, қоидалар, чекловлар, тақиқ-ман этишлар тушинилади. Булар махсус муассасадаги одамларнинг бутун ҳаётини чулғаб олади. Тақиқлашлар меҳнат фаолиятига, турмуш тарзига, овқатланишга, маданий мақсадда фойдаланишга мўлжалланган предметларга, қариндошлари ва таниш-билишлари билан мулоқотда бўлишига, муассаса ичида юриши ва бошқаларга таълуқлидир.
Режимнинг тарбиявий таъсири шундаки, у қамоқдаги кишида мавжуд бўлган эски (аввалги) қарашларни, позициясини бузади ва уларни қайта қуради, янги, ижобий қарашлар, мақсадлар, одатлар пайдо бўлишига кўмаклашади.
Бора-бора тарбиявий мақсадда режим талабларини бироз юмшатиш (шахсни тўғри йўлга тўша бошлашига қараб) ҳам назарда тутилади.