Ииршишнивп ■l/fl w eb-dizflyn ■

R angning RGB m odeli. 
Bu m o d e ld a n n u r la n is h p rin sip i 
asosidagi qurilmalar yordamida olinadigan ranglarni ifodalash uchun 
foydalaniladi. Asosiy ranglar sifatida qizil (R ed), yashil (G reen) va
ko'k (Blue) tanlab olingan. Boshqa rang va 
uning nozik turlari yuqorida aytilgan asosiy 
ranglarning m a ’lum miqdorini qo'shish bilan 
olinadi [25, 30, 31).
RGB tizimining qisqacha tarixi. 
Tom as 
Yung (1773—1829) uch d o n a fonar oldi va 
ularga qizil, yashil va ko‘k y o a ig iik filtrlari 
o ‘rnatdi. Shu tarzda ranglarga m os keluvchi 
y o ru g lik nuri m anbalari olindi. Oq ekranga 
bu uch m anbadan chiqqan nurni yo vnaltirib, 
olim m ana shunday tasvirni oldi (1.4-rasm).
1.4-rasm.
RGB 
tizimining asosiy 
ranglari va ularning 
qo‘shilishi.
22

---

Bu m anbalardan tushgan n u r ekranda rangli halqalar hosil qildi. 
Halqalar kesishgan joyda ranglarning q o ‘shilishi roky berdi. Sariq 
rang qizil va yashil ranglarning q o ‘shilishidan, havorang yashil va 
ko‘k ranglarning qo ‘shilishidan, t o ‘q qizil (qirmizi) rang ko ‘k va 
qizil r a n g la rd a n , oq ran g esa h a r u c h a la asosiy ra n g la rn in g
q o ‘shilishidan hosil b o l d i . Biroz vaqt o ‘tgach Jeym s Maksvell 
(1831 — 1879) birinchi kolorimetrni yasadiki, uning yordamida odam 
ko‘rib turib m onoxrom atik rang va R G B tashkil etuvchilarining 
berilgan nisbatida q o ‘shilishidan hosil bo'lgan rangni taqqoslash 
imkoniga ega b o ‘ldi. Q o'shiluvchi qism lar h a r birining yorqinligini 
boshqarish bilan aralashm a va m o n o x ro m a tik n u ria r ranglarini 
tenglashtirishiga erishish mum kin. Bu quyidagicha ifoda etiladi:
P = r
R
+ g 
G +
b 
B,
b u n d a
r, g
va /; — mos keluvchi asosiy 
ranglar miqdori.
r. g
va 
b
koeffitsientlarining nisbatlarini Maksvell keyinchalik 
uning nomi bilan atalgan uchburchak yordam ida yaqqol ko'rsatib 
berdi. Maksvell uchburchagi teng tom onli b o l i b , uning uchlariga 
asosiy