|
Nawqas balalardı operatsiyag’a ulıwma tayarlaw. Bazi bir xirurgik kesellikler: chov churrasi, moyak istisqosi, kriptorxizm, kishkene o'smalar nawqas gospitalizatsiya etilgennen keyingi kúniyoq operatsiya etiledi. Bunday jag’daylarda operatsiyadan aldıng’ı laborator analizler gospitalizatsiyagacha poliklinikada tayarlanıp alıp kelinedi.
Tós qápesi hám qarın boslig'i, búyrek hám sidik shıg’arıw ag’zalarıdag’ı úlken hám travmatik operatsiyalardan aldın, shonin'dek bazi bir ortopedik operatsiyalardan aldın arnawlı tekseriwlerge qosımsha túrde balanıń turmıslıq zárúr ag’zaları awhali tekseriledi. Búyrek iskerligin, ulıwma qan kólemin hám qan quramını, plazma hám eritrotsitlardagi tiykarg’ı elektrolitlarni mug’darın, azot balansın, gormonal jag’dayını anıqlaw úlken áhmiyetke iye boladı. Bazi bir jag’daylarda qan jibisiw faktorlarını hám qan jibisiwine qarsı faktorlarni biliw júdá zárúr.
Usı háreketlerge qaray xirurgik bólim profiline kóre nawqaslarni operatsiyag’a tayarlaw ayriqsha ayrıqshalıqlarg’a iye.
Operatsiyadan aldıng’ı tiykarg’ı tekseriwlerge kiredi: bala boyı hám dene salmag’ını ólshew; arterial qan basımın ólshew; qan hám sidik analizi; qan gruppası hám rezus-faktorni anıqlaw; tós qápesi ag’zaları rentgenoskopiyasi. Qan bioximiyalıq analizleri nátiyjelerine qaray tómendegishe kompleks em emlewleri buyuriladi: ratsional hám tuwrı tag’amlantırıw, qan hám basqa oziqlantiruvchi suyıqlıqlar, vitamin, aminokislota quyılıw, emleytug’ın fizkul'tura hám h. o. Tayınlov geyde bir neshe háptene shekem sozılıwı múmkin. Tayınlov basqıshını natiyjeliligi nawqas ulıwma jag’dayın, qan kórsetkishlerin jaqsılanıwı, dene salmag’ını artpaqtası menen bahalanadı. SHonin' ushın da buyurilgan emlewlerdi waqıtında hám tuwrı atqarılıwın támiyinlew, udayı tákirarlanatug’ın nawqas dene salmag’ını ólshew zárúr esaplanadı. Bazi bir nawqaslar bólimge kesellik xarakterine baylanıslı halda yamasa organizmdegi ekilemshi ózgerisler nátiyjesinde orta awir yamasa dárdeserde jatqızıladı. Ekilemshi ózgerisler tınımsız ashlıq, intoksikatsiya, keyin qaytatug’ın qan ketiwler hám basqa sebeplerge kóre boladı. Sırtdan bul teri quwarg’anlıg’ı, bala aktivligin tómenlewi hám h. o. belgilerden bilinadi. Tiykarg’ı kesellikti jónge salıw etiwshi operatsiya emlewiden aldın individual qaratılg’an tayınlıq ótkeriledi, yag’nıy nawqas ulıwma jag’dayı jaqsılanpdi, ekilemshi ózgerisler korreksiya etiledi.
Balanı operatsiya psixologik tayarlaw da úlken áhmiyetke iye. Operatsiya ushın jatqızılg’an nawqas psixik awhali konservativ em ushın jatqızılg’an nawqas psixik jag’dayıdan úlken parıq etedi, sebebi operatsiya úlken fizikalıq hám psixik travma esaplanadı. Bul dáwirde miyirbiyke rolin bahalaw júdá qıyın.
Sezim-tınıshsızlanıwg’a beriluvchi, operatsiyadan qáwetershi balalar kóbinese sóylesedi:”Meni operatsiya etiwlerin qalelamayman” yamasa “Meni qashan operatsiya etiwedi?”, “Mag’an awrıwlı bola ma?”. Bunday balalar awrıwdı júdá qıyın qabıllasadı, awrıwqa bayqag’ıshlıg’ı joqarı boladı, operatsiyadan keyingi dáwirde o0riqni jeńiwge júdá qıynalıwadı. SHu sebepli da olar operatsiyag’a áp-áneydey tayarlanishi, kerek bolsa dáriler menen tayarlanishi, áke-anası shaqırılıwı kerek. Shipaker waqıtında nawqas negativ psixik awhali tuwrısında ogohlantirilishi, óz gezeginde nawqasg’a operatsiya kerekligi, zárúrligi tuwrısında jumsaq dárejede túsindiriwi kerek.
Geyde soraw tuwıladı, yag’nıy balag’a operatsiya bolıwı tuwrısında sóylew kerekmi? Bul soraw bir tárepleme hal etiliwi kerek emes. Mısalı, mektep oqıwshısı bolsa kerek. Úlken yoshli balalar operatsiyag’a tayınlıq basqıshı tuwrısında biliwedi (azang’ı shaynı toqtatıw, anesteziolog ko'rigi, premedikatsiya hám h. o.), hátte bolatug’ın soatigacha. Shonin' ushın da olardan jasırıwdı hájeti joq. Mektepne shekem yoshdagi balalar bolsa “operatsiya” sózinen qorqıwadı, vaholanki onin' áhmiyetin, mánisin túsiniwmeydi. Sol sebepli da olarg’a “Seni stolga yotqizamiz hám qorningni shıra menen isitamiz” yamasa sog’an uqsaw sózler menen aldaw kerek. Balag’a aqırıw, urısıw uluwma múmkin emes. Joqarı bayqag’ıshlıqka iye, allargik reaksiya hám astma xurujiga beyimligi bar balalarg’a tınıshlantıratug’ın- “kishi trankvilizatorlar” beriledi.
Balalardı rejeli operatsiyag’a tayarlawko'p jag’daylardaxirurgik kesellik túri hám bala yoshiga baylanıslı boladı.
Operatsiyadan bir kún aldın Shipaker infeksiya qáwpin kamaytiruvchi emlewler ótkeredi: ishki kiyim hám jataq prostınyaların almastırıp gigiyenik vanna qabıllaw, úlken balalarda operatsiya maydanı shashların alıw. Operatsiyadan bir kún aldın keshte hám azanda tazalaytug’ın ho'qna etiledi. Tiykarınan ho'qna aralıq hám arqa tesikde ótkeriladigan operatsiyalarda júdá za’ru’rli esaplanadı. Bunday holalatlarda operatsiyadan aldın tap taza suw chiqquncha 2-3 retlab tazalaytug’ın ho'qna etiledi. Azanda balag’a hesh ne berilmaydi hám ishirilmaydi.
Ulıwma hám arnawlı operatsiya aldı tayıngarligida miyirbiyke tiykarg’ı orındı iyeleydi. Bul waqıtta ol dama “mayda-chuydalarga” itibar qaratıwı kerek. Mısalı, jası tolıw jasındag’ı qizda operatsiyadan bir kún aldın hayz sikli baslansa miyirbiyke bul haqqında Shipakerga búydewi kerek, sebebi hayz dáwirinde rejeli operatsiya ótkerilmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
