Ii-bob. O’zbekiston respublikasi “qizil kitob”i o’simliklar bo’limining solishtirma taxlili

Muhofaza choralari. Qizil kitobga kiritilgan. Maxsus muhofaza tadbirlari ishlab chiqilmagan. Kamayib borish sabablari aniqlanishi lozim.
13-rasm.. Yuraksimon torol - Lepidium subcordatum Botsch. et Vved


Kamyoblik darajasi 2. Qizilqum va Ustyurtda tarqalgan kamyob, endem o’simlik.


Qisqacha tavsifi. Bo’yi 40 sm gacha yetadigan, poyalari ko’p boshchali, ko’p yillik o’t. Ildiz bo’g’izi tukilib ketgan eski barg bandlarining pardali qoldiqlari bilan o’ralgan. Poyalari 2-3 ta va undan ham ko’proq, tuksiz, shoxlangan. Barglari qalin tukli, poyaning asosida o’rnashganlari ko’p, teskari-tuxumsimon, to’mtoq, yirik tishli yoki patsimon bo’lingan, bandiga qarab ingichkalasha boradi. Gullagan paytida shingili tig’iz, mevalash davriga borib yoyiqlashadi. Kosacha barglari yumaloq, to’mtoq, tashqi tomoni tukli. Tojbarglari oq rangli. Mevasi qo’zoq, tuxumsimon. Urug’i mayda, ko’ng’ir rangli. Aprel-may oylarida gullab, may-iyunda mevasi yetiladi. Qoldiq tog’lardagi ola jinsli, shag’alli va qumli tuproqlarda tarqalgan. Soni ma’lum emas. Yakka-yakka va 3-5 tupdan iborat to’plar hosil qilib o’sadi. Urug’idan ko’payadi. O’tloq yerlarning unumdorligini oshirish va ko’p yillik, sershira yem-hashak o’simliklarini yetishtirishni ko’paytirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi FA Botanika institutining Qizilqumdagi tajriba stantsiyasida ekib o’stirilmoqda.


Tarqalishi. Qoraqalpog’iston va Buxoro viloyati:.Qizilqumdagi qoldiq tog’lar (Quljuqtog’, Bo’kantog’ va Sultanvays)da tarqalgan.