Ii. Bob. Oqsillar klatsifikatsiyasi va uning xalq xo`jaligidagi ahamiyati

Fenilalanin Dinitrofenilalanin
Sariq rangli birikma.
Aminokislotalarning radikal kismiga хos bo’lgan reaktsiyadan foydalanib ayrim 
aminokislotalarni, yoki shu aminokislotalar ishtirok etgan oqsillarni aniqlash 
mumkin. Masalan,
Ksantoprotein 
reaktsiyasida 
kontsentrlangan 
nitrat 
kislotaning 
aromatik 
aminokislotalar bilan nitrobirikma hosil qilib sarik rangga kirishidan foydalanilgan. 
 
 
 
 
 
 
2

---

22 
II.Bob. Oqsillar klatsifikatsiyasi va uning xalq xo`jaligidagi ahamiyati 
2.1. Oqsillar klatsifikatsiyasi va uning ahamiyati 
Oksillarning eng soddasi bulib, ishkoriy oksillar katoriga kiradi, lekin 
ularning tarkibida arginin va lizin mikdori kuprok (80% gacha, xatto, undan ortik) 
bulganidan kuchli ishkor xossasiga ega. Bularning tarkibida triptofan xamda 
oltingugrtli aminokilotalar yuk, kupincha tirozin va fenilalanin xam bulmaydi. 
Protaminlar suvda eriydi, kizdirilganda chukmaydi, xujayradagi muxim axamiyati 
shundaki, ular xujayra yadrosi tarkibiga kiradigan murakkab oksillar 
(nukleoproteidlar)ning komponentlaridir. Shuning uchun xam ularni yadro 
moddasiga 
boy 
tukimalardan, 
jumladan 
bukok 
bezidan 
olish 
kulay. 
Protaminlarning vakillari salmin, sturin, klupein, skumbrin baliklar urugida erigan 
xolda buladi. 
Skleroproteidlar, skelet oksillari gruppasiga 
teri, suyak, pay, muguz, 
soch, jun, ipak va boshka tukima proteinlari kiradi. Ularning barchasi fibrillyar 
(ipsimon) oksillardir. Tayanch tukima oksillari, proteinoidlar, ya‘ni oksilsimon 
moddalar deb ataladigan bu gruppa okillarning xarakterli xususiyati shundaki, ular 
suvda, tuz eritmalarida, suyultirilgan kislota va yukori bulib, anik kushilgan spirtda 
erimaydi. Ularning molekulyar ogirligi yukori bulib, anik belgilangan emas. Tolali 
bu oksillar amorf bulib, kiskarish va kaytadan bushashish kobilyatiga ega. 
Skleroproteidlarning ayrim vakillari biriktiruvchi vakillari, biriktiruvchi 
tukima tarkibiga kiradigan kollagen va uning old moddasi-prokalogen pay va 
tugaylarning oksil moddasi -elastin, soch, tirnok va teri epidermining xarakterli 
oksili keratin va ipak oksilli fibroindir.