Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

Электр мосламаларини ҳимояловчи аппаратлар. Тузилиши, ишлаш принципи, хиллари ва уларга қўйиладиган асосий талаблар

/2; 3; 4; 6; 7; 8; 10; 12; 14; 15/
Ҳимоя аппаратларининг вазифаси, тузилиши ва ишлаш принципларини ҳақида тушунча бериш, уларнинг хилларини кўрсатиш ва хар бирини алоҳида таърифлаш. Ҳимоя аппаратларига қуйиладиган қўйиладиган асосий талабларни кўрсатиш.
Электр мосламаларини ҳимояловчи қурилмалар (аппаратлар) қисқа туташув токларининг таъсир этиш вақтини чегаралаш ва ортиқча юкланишдан, яъни шу ҳодисаларнинг хавфли оқибатларини олдини олиш учун хизмат қилади, Бундан ташқари электр тармоқларини, электр машиналарини ва қурилмаларини авария ҳолатидан (ҚТ; ортиқча юкланиш) электр мосламаларини ва инсонлар хавфсизлигини таъминлаш учун хизмат қилади. Энг кўп ишлатиладиган ҳимоя қурилмаларига (аппаратларига) эрийдиган сақлагичлар (плавкие предохранители) ва очиқ ҳавода ўрнатиладиган автомат ўчиргичлар ва иссиқлик релеси бўлган магнитли ишга туширгичлар ишлатилади.
Электр мосламалари 1000 В гача бўлган электр тармоқларида ҳимояловчи қурилмалар (аппаратлар) ишлатилади.
Эрийдиган сақлагичлар - деб шундай қурилмага айтиладики, бунда сақлагичдаги эрувчан қўшимчага мўлжалланган токдан юқори ток таъсир этиб уни эритади ёки куйдиради ва электр занжирини узади.
Ҳар қандай эрийдиган сақлагич қуйидаги қисмлардан иборат: қобиқ қисмдан (патрон), контакт қурилмасидан ва эрувчи қўшимчадан (плавкая вставка). Тузилиш конструкциясига қараб эрийдиган сақлагичлар икки хил бўлади: тарқатиладиган ва тарқатилмайдиган. Тарқатиладиган сақлагичларда эрийдиган элементини, яъни эрувчи қўшимчасини ишлагандан сўнг алмаштириш мумкин, тарқатилмайдиганларда эса буни иложи йуқ, уларни фақат бошқасига алмаштириш зарур.
Эрийдиган сақлагичларнинг ишлаш услуби токдан иссиқлик ажралиб чиқиб эрувчи қўшимчани эритиб электр занжирни узишга асосланган.
Эриш қўшимчалари асосан иссиқликдаги тез эрийдиган материаллардан, яъни олово (қалай), қўрғошин, рух ва шунга ўхшашлардан ясалади.