Idrokning murakkab turlari

Huddi shu holatlarni ko‘rish idrokida ham kuzatishimiz mumkin. geometrik shakllarni butun holatida idrok qilish insonlarda ham hayvonlarda ham tashkillashtirilgan bo‘ladi. Bu holatlar ko‘plab adabiyotlarda keltirib o‘tilgan, birinchilardan bo‘lib amerikalik psixologlar Leshli va Klyuverlarning tadqiqotlarida o‘z aksini topgan. Tadqiqotchilar kalamushlarda tajriba o‘tkazganlar, ular oq fonda hayvonlarning qora uchburchak shaklga javoblarini kuzatganlar, hayvonlarda shakllarni alohida qismini idrok qilish holati kuzatilgan. Xuddi shunga o‘xshash tadqiqot V.Kyolerning shogirdi M.Gers tomonidan o‘tkazilgan. Bunda tunli xil bankalarga donlar solingan va qushni shu bankadan ozuqani olishi talab qilingan, agar bankalar tartibsiz joylashgan bo‘lsa qushlar adashmasdan don turgan bankani topishgan, agar bankalar tartib bilan joylashtirilgan bo‘lsa va ayniqsa bitta banka alohida turgan bo‘lsa qushlar adashib alohida bankaga yopishishgan. Demak hay vonlarda shaklni alohida xususiyatini emas balki umumiy holatini idrok qilinishi kuzatilgan, bu hayvonlarning perseptor faoliyati deb nomlanadi. Xuddi shu holat ranglarni idrok qilish jarayonida ham qo‘llanilishi mumkin. Bunga Kyolerning tovuqlardagi tajribasini misol qilib olish mumkin. Geshtalt psixologiya namoyandalari idrokning bir qator qonuniyatlarini keltirib o‘tganlar. Bularning birinchisi shakllarni aniq idrok qilish qonuniyatini, bunga ko‘ra bizning idroklarimiz o‘zining geometrik shakliga ko‘ra aniq shakllarni ko‘rsatishi mumkin ekan. Agar insonga murakkab geometrik shakl ko‘rsatilsa u birinchi navbatda shaklning aniqligiga e’tiborini qaratishi mumkin ekan. Ko‘rish idrokidagi aniqlik qonuniyati himoyada juda katta o‘rin tutadi. Bunda katta buyumlarni berkitish uchun uning yaqqol kuchli bo‘lgan elementlarini berkitishning o‘zi kifoya qilar ekan.

Huddi shu holatlarni ko‘rish idrokida ham kuzatishimiz mumkin. geometrik shakllarni butun holatida idrok qilish insonlarda ham hayvonlarda ham tashkillashtirilgan bo‘ladi. Bu holatlar ko‘plab adabiyotlarda keltirib o‘tilgan, birinchilardan bo‘lib amerikalik psixologlar Leshli va Klyuverlarning tadqiqotlarida o‘z aksini topgan. Tadqiqotchilar kalamushlarda tajriba o‘tkazganlar, ular oq fonda hayvonlarning qora uchburchak shaklga javoblarini kuzatganlar, hayvonlarda shakllarni alohida qismini idrok qilish holati kuzatilgan. Xuddi shunga o‘xshash tadqiqot V.Kyolerning shogirdi M.Gers tomonidan o‘tkazilgan. Bunda tunli xil bankalarga donlar solingan va qushni shu bankadan ozuqani olishi talab qilingan, agar bankalar tartibsiz joylashgan bo‘lsa qushlar adashmasdan don turgan bankani topishgan, agar bankalar tartib bilan joylashtirilgan bo‘lsa va ayniqsa bitta banka alohida turgan bo‘lsa qushlar adashib alohida bankaga yopishishgan. Demak hay vonlarda shaklni alohida xususiyatini emas balki umumiy holatini idrok qilinishi kuzatilgan, bu hayvonlarning perseptor faoliyati deb nomlanadi. Xuddi shu holat ranglarni idrok qilish jarayonida ham qo‘llanilishi mumkin. Bunga Kyolerning tovuqlardagi tajribasini misol qilib olish mumkin. Geshtalt psixologiya namoyandalari idrokning bir qator qonuniyatlarini keltirib o‘tganlar. Bularning birinchisi shakllarni aniq idrok qilish qonuniyatini, bunga ko‘ra bizning idroklarimiz o‘zining geometrik shakliga ko‘ra aniq shakllarni ko‘rsatishi mumkin ekan. Agar insonga murakkab geometrik shakl ko‘rsatilsa u birinchi navbatda shaklning aniqligiga e’tiborini qaratishi mumkin ekan. Ko‘rish idrokidagi aniqlik qonuniyati himoyada juda katta o‘rin tutadi. Bunda katta buyumlarni berkitish uchun uning yaqqol kuchli bo‘lgan elementlarini berkitishning o‘zi kifoya qilar ekan.