Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

 
Qarshiliklarni aralash ulash
ketma-ket va parallel ulashlarning 
birgalikda qo‘llanilishadir (1.2.5-rasm, a )

---

26 
1.2.5-rasm. Qarshiliklarni aralash ulash. 
Qarshiliklarpi aralash ulash sxemalarining xilma-xilligi tufayli bunday 
zanjirlarning ekvivalent qarshiligini aniklashning umumiy ifodasini chiqarib 
bo‘lmaydi. Har bir konkret sharoit uchun zanjirdagi qarshiliklarning ketma-ket 
va parallel ulangan qismlarini shartli ravishda ajratib olib, ma’lum formulalar 
bo‘yicha ularning ekvivalent qarshiliklari xisoblanadi. 
Qarshiliklari aralash 
ulangan zanjirlarning ekvivalent 
qarshiligini
hisoblash zanjirning oxirgi qismidan boshlanishi tomon olib boriladi (1.2.5- 
rasm, b). Bunda zanjir tobora soddalashib borib, bitta ekvivalent
qarshilikli zanjir ko‘rinishiga keltiriladi (1,2.5-rasm. c). Zanjirning har bir 
qismidagi tok va kuchlanish Om qonuniga binoan hisoblanadi.
 
1.2.3. EYuK va kuchlanish.
 
Elektre zanjirlarida har qanday manba EYUK ining bir qismi uning
ichki qarshiligi 
r
0
ga sarflanadi.
(1.2.15) 

---

27 
(1.5) ifodani

(1.2.16) 
ko‘rinishda qayta yozib, qo‘yidagi xulosaga kelish mumkin:
Shunga ko‘ra, manba qismalaridagi kuchlanish uning EYuK sidan
doimo kichik bo‘ladi. Manbaning ichki qarshiligi qanchalik kichik bo‘lsa, u 
ishlab chiqarayotgan elektr energiyasining quvvati shunchalik kagga bo‘ladi. 
Ichki qarshiligi 
r
0 
= 0
bo‘lgan EYUK manbalari shartli ravi
щ
da quvvati
cheksiz generatorlar deyiladi. Bunga o‘ta katta quvvatli (GES. GRES AES 
va b.) elektr stansiyalarining generatorlari kiradi. Agar manba
qismalaridan tashqi zatsjir ajratib qo‘yilsa, 
I = 0
bo‘lib, manbaning
kuchlanishi uning EYUK iga teng bo‘ladi.
Manba. bilan iste’molchini birlashtiruvchi liniya simi ham ma’lum
qarshilikka ega bo‘lgani sababli kuchlanishsing bir qismi uzatish liniyasida
sarflanadi. Uzatits simining (liniyaning) uzunligi ortgan sari kuchdanishning 
pasayishi ham orta boradi. Bunda iste’molchining qismalaridagi kuchlanish
manba qismalaridagi kuchlanishdan doimo farq qiladi.
Щ
uningdek 
iste’molchining tok iste’moli. ya’ni yuklama orta borgan sari uzatish liniyasida 
kuchlanishning pasayishi orta borib, iste’molchi qismalaridagi kuchlanish
yanada pasaya boradi. [1]