Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

Qarshiliklarni (iste’molchilarni) ketma-ket ulash
deb, bir
qarshilikning oxirgi uchini ikkinchi qarshilikning bosh uchiga, ikkinchi

---

21 
qarshilikning oxirgi uchini uchinchi qarshilikning bosh uchiga va hokazo 
birlashtirishga aytiladi. 1.2.2-rasm. 
1.2.2-rasm. Qarshiliklsr ketma-ket ulangan zanjir. 
(1.2.1) 
(1.2.2.) 
Qarshiliklari ketma-ket birlashtirilgan, ya’ni tarmoqlanmagan elektr 
zanjirining o‘ziga xos xususiyati shundaki, unda tok o‘tkazadigan bitta 
yopiq kontur bo‘lib konturning barcha kismlaridan bir xil qiymatga ega 
bo‘lgan tok o‘tadi.
Bunday zanjirda unga berilgan kuchlanish — U zanjirning ayrim 
qismlaridagi kuchlanishlar pasayishining algebraik yyg‘indisiga teng
(Kirxgofning II qonuniga asosan): 
(1.2.3) 
Bunday zanjirdagi tok Om qonuniga binoan quyidagicha
ifodalanadi: 
(1.2.4) 

---

22 
Qarshiliklarni ketma-ket ulash elektrotexnikaning turli sohalarida
uchraydi. Masalan,o‘zgarmas tok dvigatelini ishga tushirishda ishga tushirish 
tokini cheklash maqsadida yakor bilan ishga tushirish reostati ketma-ket 
ulanadi. SHuningdek ,aylanish tezligini rostlash maqsadida rostlash reostati 
qo‘llanadi. Voltmetrga qo‘shimcha qarshilikni ketma-ket ulash bilan uning
o‘lchash chegarasini kengaygirish mumkin. Manbalarni ham o‘zaro
ketma-ket ulash mumkin. Masalan, akkumulyator va batareya elementlarini
o‘zaro ketma-ket ulab, kerakli kuchlanishni hosil qilish mumkin. 
Qarshiliklari ketma-keg birlashtirilgan zanjirning biron kismida 
uzilish sodir bo‘lganida uning tamomila ishdan chiqishi qarshiliklarni kegma-
ket ulash usulining asosiy kamchiligidir. [1] 
Quyidagi ketma-ket ulangan zanjirlar misolida ekvivalent qarshilik, 
kuchlanishlar vat ok qiymatlarining o’zaro munosabatlarini ko’rib chiqamiz. 
1.2.3-rasm. 
1.2.3-rasm. Qarshiliklar ketma-ket ulangan zanjirlar 

---

23