Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyatlari va endokrin kasalliklari

GIPOFIZ ORЉA BO‘LAGI SINDROMI (ЉANDSIZ DIABET)

Gipotalamusning zararlanishi kam uchraydi va љandsiz diabet ko‘rinishida namoyon bo‘ladi. Bunday diabet asosan antidiuretik gormonning tanљisligi yoki ortiљcha miљdorda ќosil bo‘lib turishiga boђliљ, љandsiz diabet ko‘p siyish (љandsiz poliuriya), ќadeb chanљayverish (ortiљ darajada tashna bo‘lish) bilan birga davom etadi. Љandsiz diabetning sabablari ќar xil, jumladan gipofiz oldingi bo‘lagida adenoma paydo bo‘lib, orљa bo‘lagini bosib љo‘yishi, rak metastazlari, meningit bilan birga o‘tayotgan yiringli infeksiya, bosh miya sili, sarkoidozi, zaxm gummasi, bosh miya travmasi љandsiz diabetga sabab bo‘lishi mumkin. Bir љancha ќollarda kasallikning sababini aniљlab olish mumkin bo‘lmaydi. Љandsiz diabetning ana shunday xilini idiopatik љandsiz diabet deb aytiladi. Antidiuretik gormon, plazmaning osmolyarligidan љat’iy nazar, mudom ortiљcha miљdorda ishlanib chiљaveradi (gipersekresiya). Natijada suvning buyraklarda љayta so‘rilishi kuchayib, ќujayradan tashљaridagi suyuљlik ќajmi ortib boradi, giponatriemiya boshlanadi. Bunda buyrak, solishtirma oђirligi past bo‘lgan siydik chiљaraveradi.

Ќozirgina aytib o‘tilgan simptomatika gipotalamo-gipofizar sistema kasalliklari uchungina xarakterli emas. Bunday simptomatika turli o‘smalar: bronxogen rak, timoma, limfomada, ya’ni paraneoplastik sindrom maќalida ќam boshlanishi mumkin.


ЉALЉONSIMON BEZ

Љalљonsimon bezda uchraydigan patologik jarayonlar juda ќar xil. Lekin uchta asosiy patologik jarayon klinik jiќatdan ќammadan ko‘ra ko‘proљ diљљatga sazovordir:

1) љalљonsimon bez kattaligi va vaznining ortishi (bo‘љoљ, struma bo‘lishi);
2) ortiљcha miљdorda tiroksin gormoni ishlanib chiљishi bilan ta’riflanadigan gipertireoz - Bazedov kasalligi yoki Bazedov bo‘љoђi;

3. 
   љalљonsimon bez faolligining pasayib ketishi - gipotireoz. Gipotireozda љalљonsimon bez butunlay ishlamay љo‘yishi (atireoz) yoki faoliyati aynab ketishi (distireoz) boshlanishi mumkin.