Ichki kasallikiar

Pepsinni aniqlash.
Probirkaga m e ’da suyuqligi filtratidan 10 ml 
olinadi va unga ivigan tu x u m oqsili yoki yaxshilab yuvilgan oz 
m iq d o r d a g i fibrin so lin a d i. P ro b irk a 3 7 —38°C li te r m o s t a td a
saqlanadi. Agar oqsil qisqa vaqt ichida erib ketsa, b u hoi m e ’dadagi 
narsa tarkibida pepsin borligini k o ‘rsatadi.
Sut kislotasi norm al m e ’da shirasida b o ‘lmaydi. U m e ’dada erkin 
xlorid kislotasi b o ‘lm a g a n d a va u n d a ovqat turib qolganda achish 
jara yoni sodir b o i g a n d a hosil b o i a d i . Bu ikki sharoit k o ‘p in ch a
m e 'd a sa ra tonida b o i a d i va s huning u c h u n m e ’da suyuqligida sut 
kislotasi b o i i s h i kasallikning asosiy belgisi hisoblanadi. N o n d a sut 
kislotasi oz m iq d o rd a b o i a d i . Shuni hisobga olib, sut kislotasi 
faqatgina nahorga olingan m e ’da suyuqligida aniqlanadi. Sut kislotasi 
bir yarim xlorli tem ir bilan b o ia d i g a n sinama yordam ida aniqlanadi. 
Probirkaga 5 ml 4 % li karbol kislotasining eritmasi quyiladi va 
u n d a n ikki baro b a r k o ‘p m iq d o rd a distillangan suv solinadi. Bu 
aralashm aga bir to m c h i bir yarim xlorli te m ir solinadi, s hundan 
s o ‘ng e ritm a k o ‘k-am e tist rangga b o ‘yaladi. S o ‘ng unga tekshirila­
y otgan m e ’d a suyuqligi filtratidan b ir n e c h a t o m c h i to m izilad i va 
bu t o m c h il a r p ro b irk a tubiga tush a d i. A gar m e ’dadagi suyuqlik 
ta rk ib id a sut kislotasi b o ‘lsa, p ro b irk a tu b id a sariq r a n g hosil 
b o ‘ladi.
Y ashirin q o n n i aniqlash m e ’d a -ic h a k y o ‘li shilliq pardasida 
yara borligini (m asalan, m e ’da yarasi va saratonida) bilish u c h u n
katta aham iyatga ega. M e ’da suyuqligi tarkibidagi k o ‘zga к о ‘п п - 
m aydigan q o n gvayak q a tro n reaksiyasi y o rd am id a aniqlanadi. Bu 
reaksiya quyidagidan iborat: probirkaga 5— 10 ml filtrlanmagan m e ’da 
suyuqligidan solinadi, unga 1—2 ml m u z sirka kislotasi va 5— 10 ml
93

---

efir q o ‘shiladi, probirkani yaxshilab chayqatib, 
bir n e c h a vaqt 
q o ‘yib q o ‘yiladi. Bir n e c h a v a qtdan s o ‘ng efir qavati hosil b o i a d i
va u b o s h q a probirkaga olinadi. Bu efir qavatiga 10 t o m c h i yangi 
1 % li gvayak qatronining spirtdagi eritmasi va 20 to m c h i eski 
(ozonlashgan) skipidar yoki 3—5 % li v odorod peroksid q o ‘shiladi. 
Q o n b o i g a n taqdirda, bir n e c h a m in u td a n s o ‘ng q ora-binafsha
yoki qora rang paydo b o i a d i .
M e'd a suyuqligi c h o 'km a sin i tekshirish.
Ishonchli diagnostik 
m a ’lumot olish u c h u n nahorga olingan m e ’da suyuqligi c h o ‘kmasini 
tekshirish kerak. Idish tubidan m e ’da suyuqligidan 1 to m c h i olinib, 
b u y u m o y n a sig a q o ‘yiladi va y o p u v c h i o y n a bilan berkitilib, 
m ikroskop ostida tekshiriladi. M e ’yorda c h o ‘k m ada y a k k a -y o lg lz
leykotsitlar, epitelial hujayralar, hujayra yadrolari va oz m iq d o rd a
shilliq tolalari topiladi. Patologik hollarda c h o ‘k m a d a k o ‘ndalang 
chiziqlari sa q la n ib qolgan m u s h a k
to la la ri, turli kattalikdagi 
to m c h ila r shaklidagi yoki yog1 kislotalari kristallari shaklidagi yog1, 
kraxm al donalari, eritrotsitlar, k o 'p m iq d o rd a leykotsitlar, k o bp 
shilliq, a chitqi z a m b u r u g la r , sarsinalar, sa ra to n hujayralari, shish 
zarrachalari, shilliq pa rda parchalari b o i a d i .
M e 'd a s u y u q lig in i in g ic h k a z o n d b ila n te k s h ir is h .
M e d a
su y u q lig in i y o 'g 'o n z o n d y o r d a m i d a olish b a ’z a n m e ’d a sekre- 
tsiyasi h a q id a t o l i q ta sa v v u r b e rm a y d i, s h u n in g u c h u n b a ’zi 
h o l l a r d a in g ic h k a z o n d b ila n t e k s h i r i s h ( f r a k s i o n u s u l ) d a n
foydalaniladi.
Ingichka z o n d —rez in ad a n yasalgan, elastik, diam etri 4 m m , 
uzunligi I m, oxiri berk b o i i b , yonboshida oval teshigi bor. U chidan 
60 sm narida belgi bor. Ingichka z o n d b e m o rn in g faol yordam ida 
kirgiziladi, b u n d a u z o n d n i s h o sh m a sd a n yutishi va b u ru n orqali 
nafas olishi kerak. Z o n d k o ‘rsatilgan belgiga yetgach (40 sm), m e 'd a
suyuqligi 20 gram m li shpris y o rd am id a s o 1 rib olinadi. S h u n d a n
so ‘ng m e ’daga suyuq n o n u s h ta yuboriladi (300 ml suv va 0,2 g 
Soffeini purgi
yoki 300 ml 5 % li vino spirti eritmasi yoxud 200 ml 
g o 's h t bulyoni), n o n u sh ta g a m e ’d a n in g harakat faoliyatini o 'r -
ganish u c h u n 1 % li m etilen sinkasining eritm asidan bir necha 
to m c h i qo'shilgan b o i a d i : h a r 10 m in u td a m e ’da suyuqligi 10 ml 
olinib, sinkani yo'qolish davri aniqlanadi va 30—60 m inut davomida 
so 1 rib olish dav o m ettiriladi. Butun tekshirish jarayoni 100— 110 
m inut davom etishi m um kin.
94

---