Ichki kasallikiar

Insulin TB ga b o y i c h a
1 ml insulin - 40 Т В ;
2 m l insulin — 80 ТВ ;
3 m l in su lin - 120 Т В
4 m l in su lin — 160 Т В
5 m l insulin — 200 Т В
6 m l in su lin — 240 ТВ ;
7 m l in su lin — 280 Т В ;
8 m l in su lin - 320 Т В ;
9 m l in su lin — 360 Т В ;
10 m l in su lin - 4 0 0 Т В
I n s u lin v a in s u lin q a to r i p r e p a r a tl a r in i n g t a ’s i r d o ir a s i
T / r
P re p a ra t,
i n s u l in
A n a l o g i , c h i q i s h
j o y i
T a ’s i r d o i r a s i ( s o a t b o ’y i c h a )
b o s h l a n i s h
v a q t i va
d a v o m i
m a k s i -
m u m
d a v o m
e tish i
Q i s q a t a ’siri
1
.
O d d i y i n s u l in
M D H ,
V eng riya
15— 3 0 m i n .
2 - 3
6 - 7
2
.
S u i n s u l i n
A k t r a p i d D a n i y a
1 5 — 2 0 m i n .
2
6 - 7
3.
M o n o s u i n s u l i n
M D H
1 5 — 2 0 m i n .
2
6 - 7
0
‘r t a c h a t a ’siri
4.
S u s p e n z i y a -
r u x - i n s u l i n — 
a m o r f I R S A
I n s u l i n s e m u l e n t a
D a n i y a
1 - 1
v2
4 - 6
1 2 - 1 4
5.
S u s p e n z i y a -
i n s u l in
s e m i p o n g
D a n i y a
1 - 1 V2
4 - 6
1 2 - 1 4
6
.
I n s u l i n В
G F R
1 -2
4 - 8
1 0 - 1 8
K c n g r o q t a ’s i r d o i r a s i
7.
P r o t a m i n - r u x -
i n s u l i n P R I
6 - 8
1 4 - 2 0
2 4 - 3 6
8
.
S u s p e n z i y a — 
r u x - i n s u l in
I R S
I n s u l i n l e n t a
H i n d i s t o n ,
D a n i y a
1
V - 2
1 0 - 1 6
24
9.
S u s p e n z i y a -
i n s u l in lo n g
1 V - 2
1 0 - 1 6
2 4
10
. S u s p e n z i y a — 
r u x — insulin
kristali I R S К
I n s u l i n u l t r a l e n t a
6 - 8
1 2 - 1 8
3 0 - 3 6
11
. S u s p e n z i y a - i n ­
su lin — ultralong
6 - 8
1 2 - 1 8
3 0 - 3 6
303

---

In su lin , o v q a td a n 3 0 —40 m i n u t o ld in teri ostiga yoki m u s k u lla r 
o r a s ig a y u b o r ila d i. D o z a l a r i h a r b i r
k a s a ln i n g a h v o li h a m d a
siydigidagi q a n d m iq d o r ig a q a r a b , a l o h i d a - a l o h id a belg ilan ad i.
O d a t d a , i n s u l in n i u c h m u d d a t d a y u b o r i l a d i , b u n d a u n i n g
m a k s im a l d o z a s i tu sh k i o v q a t d a n o ld in , k a m r o q q ism i n o n u s h -
t a d a n o ld in va e n g k a m d o z a si k e c h k i o v q a t d a n o ld in y u b o rila d i. 
K e y in c h a l i k in s u lin d o z a s in i b i r i n c h i v a i k k in c h i in y e k s iy a la r
o ‘rtasid a, ik k in ch i inyeksiya va k e c h kirishi va t u n b o ‘yi o ‘tg an
d a v rd a yig‘ilgan siy dikning b o ‘lin g an porsiyalardagi q a n d m iq d o rin i 
aniq lash g a asoslanib o ‘zgartirish lozim . Insulin y u b o rilg a n d a n keyin, 
u n in g s a m a r a s i 2 —4 s o a t d a n k e y in , t a ’sir k u c h i 6 so a t d a v o m
etadi. S h u la r orasida ikkinchi m a r ta yuborish m u m k in em as. C h u n k i 
g ip o g lik e m iy a r o ‘y berishi m u m k i n (jadvalga q a r a n g ). M a s a la n , 
b e m o r n i n g yoshi 23 d a , v a z n i 70 kg, b irin c h i m a r t a q a n d li d ia b e t 
b ila n sh ifo k o rg a m u r o ja a t q ilg an va u k a s a lx o n a d a insulin bilan
d a v o la s h n i b o s h la d i, deylik. G l i k e m i y a — 18,6 m m o l/1 , siy d ik d a 
a s e t o n re a k siy a si m a n fiy . B e m o r g a e r ta l a b n o n u s h t a d a n o ld in
s u in s u lin 12 Т В ; tu s h lik d a n o ld in 12 Т В , k e c h k i o v q a t d a n o ld in
8 Т В b u y u rild i, ik k in c h i a n a liz d a 11,8 m m o l/1 . E rta la b 10 Т В rux- 
in su lin susp en z iy a si va 8 Т В s u in s u lin , tu s h k i v a q t d a o v q a t d a n
o l d i n 8 Т В , k e c h q u r u n 6 Т В s u i n s u l i n b e r ild i. U c h i n c h i ta h lil 
6 ,4 m m o l/1 e r ta la b 8 Т В ru x - in s u lin su sp en z iy a si 6 Т В s u in su lin , 
k u n d u z i 6 Т В , k e c h q u r u n 4 Т В su in s u lin b e rila d i. K e y in b e m o r g a
inyeksiya e r ta la b o v q a t d a n o ld in 6 T B d a r u x - in s u lin su spenz iya si; 
6 Т В r u x - in s u lin a m o r f su spenz iya si; 4 Т В k e c h q u r u n o v q a t d a n
o ld in s u in su lin beriladi.
I n s u l i n q a t o r p r e p a r a t l a r d a n a m o r f r u x - in s u l i n su sp e n z iy a s i 
5 ml.li flakonlarda chiqariladi, teri ostiga o v q a td a n o ld in 1 ml - 40 
Т В d a n y u b o rila d i; kristalik «К » 5 m l.li f la k o n la r d a c h iq a r ila d i, 
teri ostiga y u b o rila d i. R u x - in s u lin su sp en z iy a si 5 ml.li fla k o n la rd a
c h iq a r ila d i I ml 40 Т В teri ostiga y u b o rila d i. I n s u lin « L e n te » 5 m l, 
teri ostiga ru x -in su lin suspenziyasi 1 m l - 4 0 Т В yuboriladi. In y e k ­
siyalar u c h u n is h la tila d ig a n p r o t a m i n ruxi in s u lin 5 m l.li f l a k o n ­
l a r d a c h iq a r ila d i. 1 m l - 4 0 Т В teri o stig a o v q a t d a n 30 m i n u t o ld in
y u b o rila d i. S u in s u lin 5 ml.li fla k o n la rd a c h iq a r ila d i. 1 m l - 4 0 Т В
teri ostiga yuboriladi. Insulin В 10 ml.li flakonlarda chiqariladi. 1 m l — 
40 Т В d a n teri ostiga o v q a t d a n 30 m i n u t o ld in y u b o rila d i. In su lin
lo n g susp en z iy a si 5 ml.li fla k o n la rd a 1 m l 40 Т В teri ostiga y u b o ­
riladi - k o m a o l d i va d ia b e tik k o m a d a b u p r e p a r a tl a r ish la tilm a y d i.
304

---

In su lin u ltr a lo n g 5 ml.li fla k o n la rd a 1 ml - 40 T B d a teri ostiga 
y u b o rila d i. M o n o i n s u li n 5 ml.li f la k o n la rd a c h iq a r ila d i, teri ostiga 
o v q a t d a n o ld in yub o rilad i.
S u lf a n i l a m i d p r e p a r a t l a r i d a n t o l b u t a m i d ( b u t a m i d , d ia b e to l,
d o l i p o l, o r a b e t , o r i n a z a , o t e r b e n , r a s t i n o n , to lb u s a l) 0 ,2 5 g — 
0 ,5 g . d a n ; k a r b u ta m id (a le n tin , b u k a r b a n , g lu tsid o ra l, g lu k o fre n , 
is o r a l, i n v e n a l , i z o r a l , n a d i z a n , o r a n i l , t a l a n t o n ) 0 , 5 g . d a n ;
x l o r p r o p a m i d ( d ia b in e z , m e llin e z ) 0 , 1 —0 ,2 5 g .d a n ; g lib e n k la m id
( d a o n il, m a n in il, e u g lik o n ) 
0 ,0 0 5 g . d a n ; g likla zid ( d i a m i k r o n ,
p r e d ia n , d i a b e t o n ) 0 ,0 8 g .d a n ; g l u r e n o r m (g lik v id o n ) 0 ,0 3 g .d a n ; 
g lipiz id (g lib in ez, m i n id i a b ) 0 ,0 0 5 g .d a n s x e m a ta r z d a beriladi. 
S u lf a n ila m id p r e p a ra tla r i — d a v o qilishni su tk asig a 6 yoki 4 t a b -
l e t k a d a n ( t a b l e t k a o g ‘irligi 0 ,5 g ) b o s h l a n a d i . U l a r 2 m a r t a ,
m asalan, soat 7 va 17 d a q abul qilinishi kerak; keyin d o za n i kamaytira 
boriladi; 2 -k u n 5— 3 tab le tk a , 3 -k u n 4 — 2 tabletk a, 4 - k u n i 3 — 2 
ta b le tk a , 5 - k u n d a n b o s h la b 1— 2 ta b l e t k a d a n b e rila d i, d a v o b o s h -
la n is h id a n t a x m i n a n 2 hafta o 't g a c h , k u n d a lik d o z a kun ig a 2 m a r t a
1— V 2 t a b l e t k a d a n va k u n i g a , h a t t o ' / , t a b l e t k a d a n b e lg ila n a d i.
D a v o qilin ish i, o d a t d a , 2 va 5 - k u n i o ra sid a , b a 'z i d a esa b i r m u n c h a
k e c h r o q u n in g shifobaxsh t a ’siri k o ‘rinadi. S u lfan ilam id preparatlari 
b ila n d a v o q ilish d a , in su lin d a g i k abi, p a r h e z a s ta - s e k in k e n ga ytirib 
b o rila d i.
K a sa llik n in g o ld in i olish m a q s a d id a m e ’d a o s ti bezi yalligfla- 
n ishi, sh ik a s tla n is h i, a s a b - r u h i y t a ’siro tlar, y u q u m li kasa llik lard a n
saqlanish kerak. Q a n d va tarkibida q a n d boflgan m a h s u lo tla m i ch e k - 
lash lozim.