Ichki ishlar vazirligi a k a d e m I y a s. Isxakov, V. Topildiyev

— sheriklardan birining shartnoma munosabatlarida qolishdan
bosh tortganda;
— sheriklardan birining huquqqa egalikdan mahrum bo‘lganida
yoki vafot etganida:
— shirkat tarqalib ketganda;
— shirkat inqirozga uchraganida;

---

155
— shirkat tuzilganda belgilangan muddat tugaganda.
Topshiriq berish shartnomasi — bu bir shaxsning (ishonch
bildiruvchi — mandans) ikkinchi shaxs (ishonchni oqlovchi —
mandatariy)ga topshiriq berishi va u bu topshiriqni beg‘araz bajarishi
tushunilgan.
Mazkur shartnomaning haqiqiyligini tasdiqlash uchun  quyi-
dagilar talab qilingan:
— iltimosning qonunga zid emasligi;
— ishonch bildiruvchining, uchinchi shaxs va hatto  topshiriq
olgan shaxsning manfaati.
Shartnoma predmeti sifatida yuridik harakatlar (bitim tuzish
va h.k.) singari daliliy xarakterga ega bo‘lgan xizmatlar (tuzatish,
masalan, kiyim, poyafzal va h.k.) ko‘rsatish yo‘lga qo‘yilgan.
Shartnomaning e’tiborga molik jihati uning beg‘arazligidir. Biroq,
ayrim holatlarda topshiriq ba’zi tashvishlar bilan bog‘liq bo‘lsa
ijrochiga gonorar berilishi kerak bo‘lgan.
Topshiriq olgan shaxsning majburiyatlari berilgan topshiriqni
aniq va hech bir o‘zgartirishlarsiz bajarishdan iborat edi. Mandatariy
topshiriqni bajara olmay qoladigan holatlarda u topshiriq beruvchiga
bu haqda xabar qilishi zarur edi. Aks holda u topshiriq beruvchining
oldida yetkazgan ziyoni uchun javobgar sanalar edi. Topshiriq
olgan shaxs topshiriqni bajarish maqsadida jalb etilgan uchinchi
shaxs uchun ham javobgar bo‘lgan.
Topshiriq olgan shaxs topshiriqni bajarish paytida yetkazgan
ziyonni, shu jumladan, uning harakatida yo‘l qo‘yilgan har qanday
ayb va xato uchun topshiriq beruvchi oldida javobgar sanalgan.
Topshiriqni ijro etish paytida topshiriqni bajaruvchi  shaxs bajarilgan
ishning barchasini topshiriq beruvchi shaxsga topshirishi zarur
edi. Bular jumlasiga topshiriq beruvchining qazdorlaridan undirib
olingan, tasodifan  uning uchun kelib tushgan  mevalar, hujjatlar
va boshqalar kiradi.
Topshiriq beruvchining topshiriqni bajaruvchi oldidagi majbu-
riyatlari topshiriqni bajarish paytida yuzaga kelgan taqchillik va
ziyonlar o‘rnini to‘latishdan iborat. Shuningdek, topshiriq beruv-
chining o‘z aybi bilan yetkazilgan ziyonning o‘rnini ham  topshi-
riqni bajaruvchi to‘latishi kerak bo‘lgan. Biroq, topshiriq ijrosi
paytida yuzaga kelgan tasodifiy ziyon yo‘l-yo‘lakay  to‘latib borilgan.

---

156
Shartnoma  quyidagi holatlarda  tugatilishi mumkin:
— topshiriq beruvchi  (topshiriqni bajaruvchi  topshiriqni
bajarib bo‘lgan bo‘lsa) ijroni qabul qilish yo‘li bilan va topshiriqni
bajaruvchi bilan hisob-kitob qilib bo‘lgach;
— topshiriqni bajaruvchi tomonidan (agar topshiriqni baja-
ruvchi topshiriq beruvchiga) noqulay bo‘lgan paytda, bevaqt
shartnoma ijrosidan bosh tortsa;