I qism. Vagonlari elektr uskunalarining qisqacha tavsifi

Maksimum koeffitsientining elektr qabul qilgichlarning samarali soni va foydalanish guruh koeffitsientiga bog‘liqligi

	Km Orqali i guruh
	0,1	0,15	0,2	0,3	0,4	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9
4 5 6 7 8 9 10 12 16 20 50 100	3,43 3,23 3,04 2,88 2,72 2,56 2,42 2,24 1,99 1,84 1,40 1,21	3,11 2,87 2,64 2,48 2,31 2,20 2,10 1,96 1,77 1,65 1,30 1,17	2,64 2,42 2,24 2,10 1,99 1,90 1,84 1,64 1,75 1,50 1,23 1,12	2,14 2,00 1,88 1,80 1,72 1,65 1,60 1,52 1,41 1,34 1,16 1,10	1,87 1,76 1,66 1,58 1,52 1,47 1,43 1,36 1,28 1,24 1,14 1,08	1,65 1,57 1,51 1,45 1,40 1,37 1,34 1,28 1,23 1,20 1,10 1,07	1,46 1,41 1,37 1,33 1,30 1,28 1,26 1,23 1,18 1,15 1,10 1,05	1,29 1,26 1,23 1,21 1,20 1,18 1,16 1,15 1,12 1,11 1,08 1,05	1,14 1,12 1,10 1,09 1,08 1,08 1,07 1,07 1,07 1,06 1,04 1,02	1,05 1,04 1,04 1,04 1,04 1,03 1,03 1,03 1,03 1,03 1,02 1,02

Iste’molchi quvvatining nominal tangensi tgψ_n nominal cosφ_n orqali aniqlanadi. Agar cosφ_n ni topishning iloji bo‘lmasa, uning qiymati 5-jadvaldan olinishi mumkin.
5-jadval

Foydalanish koeffitsienti k_i qiymati va yo‘lovchi tashuvchi vagonlar iste’molchilari tgψ_n va cosφ_n larining taxminiy qiymatlari

Elektr energiya iste’molchilari	ki	cosφ	tgψ
Kompressor dvigateli Kondensator ventilyatorining dvigateli Vagonni ventilyasiya qilish tizimi ventilyatorining dvigateli Sirkulyasion isitish nasosi dvigateli Lyuminessent yoritish o‘zgartirgichi dvigateli Elektr suv qaynatgich Elektrbritva uchun o‘zgartirgich Ichimlik suvining elektr sovutgichi To‘kish va to‘ldirish quvurlarining elektr isitgichlari Elektr pechlar Elektrkalorifer CHo‘g‘lanma lampalari Lyuminessent yoritish lampalari Vagonni isitish qozonining elektr isitgichlari Radio qurilmalarni ta’minlash uchun o‘zgartirgich Boshqarish zanjirlari	0,6 – 0,75 0,73 – 0,8 0,84 – 0,9 0,3 0,7 – 0,75 0,27 0,15 – 0,2 0,35 0,06 – 0,18 0,9 0,85 – 0,9 0,8 – 0,85 0,8 – 0,85 0,80 – 0,9 0,75 – 0,78 0,9 – 0,95	0,8 0,75 0,75 – 0,8 0,65 – 0,7 0,8 – 0,85 1 0,6 – 0,65 0,6 – 0,7 1 1 1 1 0,9 1 0,7 – 0,75 0,8 – 0,85	0,75 0,88 0,88 – 0,75 1,17 – 1,02 0,75 – 0,62 0 1,33 – 1,17 1,33 – 1,02 0 0 0 0 0,48 0 1,02 – 0,88 0,75 – 0,62

Elektr energiya iste’molchilari guruhining hisobiy quvvat koeffitsienti hisobiy quvvatlar orqali aniqlanadi.

(27)

Hisobiy tok, A larda:

Uch fazali o‘zgaruvchan tok elektr qabul qilgichlari uchun

(28)

Bir fazali o‘zgaruvchan tok uchun

(29)

Doimiy tokdagi elektr ta’minot tizimida iste’molchilar guruhi uchun

(30)

Bunda U_n – elektr ta’minot toki tarmog‘ining nominal kuchlanishi (loyihalashtirish vazifasida beriladi).

Elektr qabul qilgichlarning samarali soni to‘rtdan kam bo‘lganida (n_e>4) hisobiy yuklamalar soddalashtirilgan usul bilan aniqlanadi. U elektr qabul qilgichlarning haqiqiy soni n>3 bo‘lganida qo‘llanishi mumkin.

Bu holda:

• 
  hisobiy reaktiv yuklama, kVt larda
  

(31)

• 
  reaktiv yuklama, kvarlarda
  

(32)

6. Eng yuqori yuklamalarni aniqlash
Eng yuqori (pikovaya) yuklama – 5-10 s dan ortiq davom etmaydigan eng katta yuklama. Yuqori toklar, masalan, elektr energiyaning qolgan iste’molchilari ishlab turgan paytida eng katta quvvatli dvigatelni ishlatib yuborishda yuzaga keladilar.

Ortda qoladigan tokda, shuningdek doimiy tok tarmoqlarida ishlayotgan 1000 V gacha kuchlanishli tarmoqlaridagi elektr energiyasi qabul qilgichlari guruhining eng yuqroi toki amaliy hisob-kitoblar uchun etarli aniqlikda guruhga kirgan dvigatellar ishga tushirish toklari, shuningdek barcha elektr qabul qilgichlar guruhi yuklamasi hisobiy tokining arifmetik summasi sifatida aniqlanib, bunda eng katta ishga tushirish tokiga ega bo‘lgan dvigatel hisobiy toki ayirib tashlanadi, ya’ni:

(33)

bu erda: I_r - barcha qabul qilgichlar guruhining hisobiy toki;

I_{n eng katta} - eng katta ishga tushirish tokiga ega bo‘lgan dvigatelning nominal toki;

K_n – eng katta tokka ega bo‘lgan dvigateldan foydalanish koeffitsienti;

I_{ish.tush. eng kat.} – eng katta quvvatli dvigatelning ishga tushirish toki;

(34)

bunda – nominal tokka nisbatan ishga tushirish tokining karraliligi (necha marta bo‘linishi) (doimiy tokda ishlaydigan dvigatellar uchun λ = 2 ± 2,5; ) (chala qolgan)
7. Yo‘lovchi tashuvchi vagon elektr energiyasi manbai quvvatini aniqlash
Yo‘lovchi tashuvchi vagonlar individual elektr bilan ta’minlash tizimiga ko‘ra– vagon generatori, markazlashtirilgan tizimda esa – vagon-elektrostansiya generatori, yoki teplovozda o‘rnatilgan generator, yo bo‘lmasa, o‘zgaruvchan tokda ishlaydigan elektrovozi kuch transformatorining maxsus chulg‘ami, yoki yo‘lovchi tashuvchi vagonlarni elektr toki bilan ta’minlash uchun maxsus mo‘ljallangan boshqa qurilma elektr energiya manbai bo‘lib xizmat qiladi.

Vagon elektr energiya manbaining quvvatini aniqlashdan avval hisobiy rejimni tanlab olish, hamda ana shu rejim uchun hisobiy va yung yuqori tok qiymatlarini aniqlab olish talab etiladi. Agar vagon generatori uchun hisobiy tok bo‘lib faqat bitta vagonning hisobiy toki xizmat qilsa, unda vagon-elektr stansiya generatori uchun poezdning barcha vagonlaridan tushadigan yuklamani, ya’ni poezdda qaysi vagonlar bo‘lganida elektr energiyasi maksimal iste’mol qilinishini bilish talab etiladi.

Vagonni ekspluatatsiya qilishning elektr energiyasi maksimal darajada iste’mol qilinadigan vaqtini aniqlash bir muncha murakkab bo‘lsa, u holda yozgi va qishki ish rejimlari uchun hisobiy yuklamalar topiladi. Eng yuqori tokni aniqlashda ham xuddi shunday ish ko‘riladi.

Topilgan katta hisobiy tok bo‘yicha elektr energiyasi manbaining (generator yokt transformator) talab etilgan quvvati topiladi.

Bu quvvat quyidagi formulalar bo‘yicha topiladi:

Doimiy tok generatori, kVt,

(35)
Bir fazali o‘zgaruvchan tok generatori, kV A
(36)
Uch fazali o‘zgaruvchan tok o‘zgartirgichining generator va transformatori, kV A,

(37)

Elektr energiyasi manbaining quvvati uni o‘ta yuqori tok bilan yuklanish sharoitlaridan kelib chiqib quyidagilarga teng

doimiy tok generatori, kVt,

(38)
Bir fazali o‘zgaruvchan tok generatori, kV A
(39)
Uch fazali o‘zgaruvchan tok generatori, kV A

(40)

Bu erda generatorlar uchun qisqa muddatli qayta yuklanish koeffitsienti K_qayt = 1,5÷2.

Generator quvvatining hisoblab topilgan ikkita qiymatidan kattarog‘i tanlanib, uni kattalashtirib, butun songa qadar yaxlitlaydilar. Uning uchun rejim maksimal bo‘ladigan rejim hisobiy rejim bo‘ladi.

O‘zgartirgich transformatorining quvvatini faqat hisobiy tok bo‘yicha topadilar.