I qism. Fotometriya asoslari

Yaltirish.
Rangning sifati, bo‘yalgan sirtning sifati bilan 
aniqlanadi. 
Ko‘rinadigan nurlanish – 
to‘lqin uzunligi 380 nm dan 780 nm 
gacha bo‘lgan elektromagnit nurlanish.
Ko‘z bilan – 
ko‘rish – idrok etish uchun qulay shakldagi fizik 
hodisa yoki jarayonga qaratilgan kuzatish. 
Yorug‘likning to‘lqin tabiati 
– ko‘rish organi orqali rangni idrok 
etishning asosi. 
Tanlanma qaytish. 
Yorug‘lik sirtdan uning rangiga bo‘yalgan 
holda qaytadi. Metall sirtdan qaytgan yorug‘lik metall rangiga ega 
bo‘ladi.
Gazrazryadli 
chiroq. 
Yoy razryadi hisobiga yorug‘lik 
nurlantiradigan chiroq. Gazrazryadli chiroqlarga
HML 
MSR, 
ksenonli, 
flyuoressentli, neonli chiroqlar misol bo‘ladi.
Garmoniya 
– biror bir narsaning muvofiqlik, muntazamlik birligi, 
qarama-qarshiliklar birligi, me’yor va mutanosiblik, muvozanatlik, 
mashtablilik. Albatta yuksaklik va go‘zallik. 
Diametr 
– ko‘ndalang o‘lcham – geometrik shakllarda eng uzoq 
joylashgan ikki nuqtani birlashtiruvchi to‘g‘ri chiziq kesmasi. Doira 
uchun – markaz orqali o‘tadigan va aylananing ikki nuqtasini 
birlashtiruvchi kesma.
Dizayn
– (inglizcha design – muhandis – konstruktor, lotincha 
designare – o‘lchab chiqish) – bu ijodiy faoliyat bo‘lib, uning maqsadi 
sanoat mahsulotlarining formal sifatlarini aniqlash hisoblanadi. Bu 
sifatlarga mahsulotning tashqi xushbichimligi ham kiradi, biroq eng 
muhimi ham iste’molchi, ham ishlab chiqaruvchi nuqtai nazarlari 
bo‘yicha buyumni yaxlit bittalikka aylantiruvchi strukturaviy va 
funksional o‘zaro bog‘lanishlari nazarda tutiladi. Dizayn sanoat ishlab 

---

279 
chiqarishi bilan bog‘liq bo‘lgan insonni o‘rab olgan atrof muhitning 
hamma jabhalarini qamrab olishga intiladi.
Dizayn sanoat mahsulotlarini, ularning komplekslarini va 
tizimlarini badiiy texnik loyihalashning ijodiy usuli, jarayoni va natijasi 
bo‘lib, yaratilayotgan ob’ektlar va muhitlar ham utilitarlik, ham estetik 
jihatdan insonning imkoniyatlari va ehtiyojlariga eng ko‘p to‘liq mos 
kelishga erishishga yo‘naltirilgan bo‘ladi.