I-modul. Kirish. Badiiy adabiyotning umumiy xususyatlari 1-mavzu: Adabiyotshunoslikning asosiy va qo‘shimcha tarkibiy qismlari (2 s)

Iste’dod – mezonlarning birinchisi va asosiysidir. Iste’dod va boshqa mezonlarni ham Oybekning ”Navoiy’’ romani misolida estetik tahlil qilib ko`ramiz. Homil Yoqubov, matyoqub Qo`shjonovlarning yozishiga qaraganda, Oybek iste’dodli yozuvchilardan biridir., badiiy asar yaratilishining bosh sabablaridan biri muallifning iste’dodli ekanidir, iste’dodsiz yozuvchi yaxshi badiiy asar yoza olmaydi. Har qanday talant asosida layoqat, qobillik, qodirlik turadi, layoqato`ta sezgirlik va с faoliyat (praktika) bilan bog`liq. Talant umuman hammada bor. U biron sohada bo`ladi, masala uni erta sezib, yuzaga chiqarishdadir. Talant tug`ma bo`lmaydi, uning nishonalari tug`ma bo`ladi, kuzatuvchanlik, mustaqillilik, xotira o`tkirligi, xayolchanlik, individuallik ravnaqi talantning paydo bo`lishiga olib keladi, ammo u doimo tashqi ta’sirga muhtoj, qiziqishga qaraydi.
Yozuvchilik darajalari havaskorlik, yosh yozuvchilik, talantli yozuvchi deb tanilish san’atkorlik, buyuklik, geniallik va titanliklikdir. Oybekni genial yozuvchi deb bemalol aytish mumkin. Genial kishi buyuk shaxsgina emas, balki xalq va millattning tug’ilishi va taraqqiyotiga oid jamiyatdagi yetilgan muammolarini o`z vaqtida dadil ko`taradi va hal qilib bera oladi. ”Geniallik jamiyat hayoti uchun tarixiy ahamiyatga ega bo`lgan, ijodda ifodalangan, oliy darajadagi layoqatdir”. Genial kishi favqulodda tez ijod qiladi va sermahsuldir.
Turkiy xalqlar ichidan chiqqan titan shoir Alisher navoiy shor deb aytish mumkin. Chingiz Aytmatov ham titanlika qarab bormoqda.