I мавзу. «Илмий тадқИҚот методологияси» фанининг мақсади ва вазифалари фан тушунчаси

Яна бир марта қайтарамиз!

1. 
   Илмий тадқиқот натижасини тўғри ва асосланганлигини белгилаб берадиган жараён – янги ғояни исботлаш ва тажрибада тасдиқлашдир.
   
2. 
   Илмий ғояларни асослашга қаратилган мантиқий амал аргументация деб аталади.
   
3. 
   Аргументацияда бир ғояни (тезисни) чинглигини исботлаш учун мантиқан тўғри тузилган бошқа фикр (ҳукм) келтирилади.
   
4. 
   Аргументация таркибида исботлаш учун келтиралидагн ҳукм аргумент деб аталиб, исботланадиган фикр учун етарли асос бўлишива айни пайтда, унга боғлиқ бўлмаслиги керак.
   
5. 
   Илмий ғояни исботлашда аргументациялаштириш қонун-қоидаларидан фойдаланилади.
   
6. 
   Исбот бир ҳукм чинлигини бошқа ҳукм ёрдамида асослашга қаратилган мантиқий фикрлашдир.
   
7. 
   Исбот уч қисмдан – тезис (ҳукмда ифодаланган илмий ғоя), далил ва намойишдан иборатдир.
   
8. 
   Раддия исботни тури бўлиб, унда бирон-бир тезисни ночинлиги кўрсатилади.
   
9. 
   Раддияда тезисни асослаш учун келтирилган далил танқид қилинади.
   
10. 
    Тадқиқот натижаларини тушуниш ва тушунтириш имкониятини берадиган. Муҳим қурол – бу бахс ва дискуссиядир.
    
11. 
    Бахс маънавият ва фан оламида кенг тарқалган ҳодисадир, шу боис тафаккур теранлигини ҳосил қилиш ва такомиллаштириш воситаси бўлиб келган.
    
12. 
    Дискуссиялар динамикасини юксалиши фан парадигмасини алмашинуви даврига тўғри келади.
    
13. 
    Дискуссиялар самарадорлигини таъминлашда мантиқ ва тадқиқот методологиясида қабул қилинган қоида ва тавсияларга амал қилиш лозим.
    

Саволлар ва вазифалар

1. 
   «Аргумент» тушунчасини талқини.
   
2. 
   Аргументация қандай жараённи билдиради?
   
3. 
   Аргумент қандай талабаларга жавоб бериши керак?
   
4. 
   Исбот нима?
   
5. 
   Исботни таркибий қисмларини изоҳлаб беринг?
   
6. 
   Исботда намойиш нимани билдиради?
   
7. 
   Сувни қандай модда эканлигини исботлаб беринг?
   
8. 
   Раддия нима?
   
9. 
   Қандай ҳолатларда раддия амалидан фойдаланадилар.
   
10. 
    Бахс, унинг билишдаги роли ва амаҳиятини
    
11. 
    Қачон ва қайрда бахс хусусияда дастлабки китоблар ёзилган?
    
12. 
    Илмий дискуссия нима?
    
13. 
    Дискуссияни олиб бориш моделини изоҳлаб беринг?
    
14. 
    Дискуссияда ишлатиладиган исбот ва раддияга мисоллар келтиринг?