I ma’ruza. O‘rnatilgan tizimlar bilan tanishISh

1.1-rasm. O‘rnatilgan tizimlarning loyihalashtirish va rivojlantirishning Layf sayl modeli
1.1- rasmda ko‘rsatilganidek, o‘rnatilgan tizim loyihasi va rivojlanish jarayoni to‘rtta davrga bo‘linadi: birinchi arxitekturasini qurish, ikkinchi davr uni amalga oshirish, uchinchi davr tizimni tekshiruvdan o‘tkazish (testlash), to‘rtinchi davr tizimni takomillashtirish.
Layf sayl modeli 1-davrning 6ta bosqichi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: kuchli texnik zaxiraga ega bo‘lish (1-bosqich), arxitekturial biznes tsiklini tushunish (2-bosqich), arxitekturial metod va yo‘sinlarni ta’riflash (3-bosqich), arxitekturial strukturalarni ta’riflash (4-bosqich), arxitekturani hujjatlashtirish (5-bosqich) va arxitekturani qayta ko‘rib chiqish va analiz qilish (6-bosqich) .
Hozirgi kunda ko‘pchilik innovatsiyalarda foydalanilayotgan atama, ya’ni o‘rnatilgan tizimga ta’rif berish bilan boshlangan. Shundan so‘ng o‘rnatilgan tizim arxitekturasi haqida tizimning turli tuzilmalari jihatdan ma’lumot berildi. Bu bo‘lim shuningdek arxitekturaviy yondashuv nima uchun o‘rnatilgan tizim tushunchasini tushuntirish uchun qo‘llanilganligi va bu yondashuv tizimni tushunishni soddalashtirilishi haqida axborot berib o‘tilgan. Bunga qo‘shimcha ravishda bu yondashuv o‘rnatilgan tizim bilan nima ishlashi yoki ishlamasligini oldindan aniqlashga xizmat qiladi va platada joylashgan tizimni o‘zgartirish undan qayta foydalanish imkoniyatiga olib keladi, bu orqali tannarx pasaytirish mumkin.
1.3. O`rnatilgan tizimlar uchun ardiuno qurilmasi
Biron bir gadjetni ko'rib, u haqiqatan ham qanday ishlashiga qiziqqanmisiz? U masofadan boshqarish pulti yordamidami, liftmi, savdo avtomatimi yoki elektron o'yinchoqni boshqaradigan tizimmi? Yoki o'zingizning robotingizni yoki temir yo'l modeli uchun elektron signallarni yaratishni xohlarmidingiz yoki siz ob-havo ma'lumotlarini vaqt o'tishi bilan to'plashni va tahlil qilishni xohlaganmisiz? Ushbu jarayonlarni amalga oshirishni nimadan va qanday boshlaysiz?
Arduino platasi (1-rasmda ko'rsatilgan) amaliy ishda elektronika sirlariga ba'zi javoblarni topishda yordam beradi. GPS kuzatuv tizimlari va elektron o'yinlar kabi interaktiv loyihalarni qurish uchun arzon usulni taklif etadi. Arduino birinchi marta 2005 yilda ishga tushirilgandan buyon tobora kengayib bormoqda. Hozirda bu yangi rivojlanayotgan umumiy aloqalar bilan birlashgan jamiyat tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan rivojlangan sanoat hisoblanadi. Ardiuno platasi turlari bisyor hisoblanadi.
Arduino oilasida turli xil kontrollerlar mavjud: Arduino UNO, Arduino Leonardo, Arduino ProMini, Arduino Mega, LilyPad Arduino. Ulardan eng keng tarqalgani Arduino UNO hisoblanadi. Mikrokontrollerlar bilan ishlashni boshlaganda ham aynan shu kontrollerdan boshlash maslahat beriladi. Ushbu bo`limda talabalarga Ardiuno UNO platasini o`rnatishni misol sifataida ko`rib chiqamiz.

Bugungi zamonaviy elektronika qurilmalarning vazifalari turlicha bo'lsa ham ishlash va tuzulish prinsiplari deyarli bir hil. Ulardan birini o'rganish orqali biz turli qurilmani ishlatish, mustaqil yasash, dasturlash va hatto ishlab chiqarish darajasigacha yetib borishimiz mumkin. Arduino platasi bizga ana shu bosqichlarni amalda o'zlashtirishimizda juda katta qulaylik yaratadi. Uning yordamida juda ko'p ishlarni amalga oshirish mumkin.