O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali kompyuter injiniringi fakulteti

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI 
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT 
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
SAMARQAND FILIALI 

Kompyuter injiniringi fakulteti
KI 201-guruh talabasi Lapasov B
O’rnatilgan tizimlar
fanidan 
 
1-labaratoriya mashg‘uloti

 
 
 
Bajardi: Lapasov B
Tekshirdi: Jurayev D 
 
 
S A M A R Q A N D – 2021

---

1- laboratorya mashg`uloti. 
Ardiuno platasini o`rnatish
Biron bir gadjetni ko'rib, u haqiqatan ham qanday ishlashiga qiziqqanmisiz? 
U masofadan boshqarish pulti yordamidami, liftmi, savdo avtomatimi yoki elektron 
o'yinchoqni boshqaradigan tizimmi? Yoki o'zingizning robotingizni yoki temir yo'l 
modeli uchun elektron signallarni yaratishni xohlarmidingiz yoki siz ob-havo 
ma'lumotlarini vaqt o'tishi bilan to'plashni va tahlil qilishni xohlaganmisiz? Ushbu 
jarayonlarni amalga oshirishni nimadan va qanday boshlaysiz?
Arduino platasi (1-rasmda ko'rsatilgan) amaliy ishda elektronika sirlariga 
ba'zi javoblarni topishda yordam beradi. GPS kuzatuv tizimlari va elektron o'yinlar 
kabi interaktiv loyihalarni qurish uchun arzon usulni taklif etadi. Arduino birinchi 
marta 2005 yilda ishga tushirilgandan buyon tobora kengayib bormoqda. Hozirda
bu yangi rivojlanayotgan umumiy aloqalar bilan birlashgan jamiyat tomonidan 
qo'llab-quvvatlanadigan rivojlangan sanoat hisoblanadi. Ardiuno platasi turlari 
bisyor hisoblanadi.
Arduino oilasida turli xil kontrollerlar mavjud: Arduino UNO, Arduino 
Leonardo, Arduino ProMini, Arduino Mega, LilyPad Arduino. Ulardan eng keng 
tarqalgani Arduino UNO hisoblanadi. Mikrokontrollerlar bilan ishlashni 
boshlaganda ham aynan shu kontrollerdan boshlash maslahat beriladi. Ushbu 
bo`limda talabalarga Ardiuno UNO platasini o`rnatishni misol sifataida ko`rib 
chiqamiz. Quyidagi 1.1-rsamda Ardiuno UNO qurilmasu ko`rinishi ifodalangan.

---

1-rasm Arduino platasi. 
Power(1).
Arduino UNOga quvvat USB portini shaxsiy komputer yoki 
noutbukingizga ulash orqali beriladi. Uni komputeringizga ulovchi USB simisiz ham 
ishlatishingiz mumkin. Buning uchun maxsus batareya orqali ishlatishingiz 
mumkin
(2).
Bunday batareyalar odatda 9V kuchlanishga ega bo’ladi. 
GND(3): 
Ground so’zining qisqartmasi. Bu pinni siz barcha proyektingizda 
ishlatasiz. 
5V(4) & 3,3V(4):
Bular mos ravishda 5V va 3,3V lik quvvatni ta’minlovchi 
pinlar hisobladi. 
Analog(6):
Anolog pinlar (A0,…A5). Bu pinlar yordamida qurilmalardan 
analog signal qabul qilinadi. Masalan harorat datchigidan. 
Digital(7/8):
Bu pinlardan esa raqamli signallar qabul qilinadi. Masal kichim 
svetodioddan. 
Arduinoni deyarli ixtiyoriy kompyuterda integratsiyalashgan ishlab chiqish 
muhiti (integrated development environment (IDE)) da dasturiy ta'minot yordamida 
dasturlashingiz mumkin. 
Ushbu dasturiy ta'minotni ishlatish uchun kompyuteringizda quyidagi 
operatsion tizimlardan biri o'rnatilgan bo'lishi kerak: 
• Mac OS X yoki undan yuqori versiyasi 
• Windows XP 32-bit yoki 64-bit yoki undan yuqori 
• Linux 32 yoki 64 bit (Ubuntu yoki shunga o'xshash) 
IDE-ni yuklab olish va o'rnatish jarayonini ko`rib o`tamiz, shuning uchun 
operatsion tizimingizga mos bo`lgan jarayonda o`rnatasiz ushbu bobda biz Windows 
OS o`rnatish ko`rsatmasini keltirib o`tamiz. 
Ardiuno UNOni dasturini o`rnatishda albatta siz eng oxirgi versiyasini 
o`rnatishingiz mumkin.
IDE o`rnatishda USB bilan birgalikda Arduino platasi sizda bor bo`lmasa ham 
o`rnatishingiz mumkin. 
 

---

ISHNING BAJARISH TARTIBI
Ustanovichniy faylni ichiga kirami va quyidagicha oyna hosil bo’ladi 
Ustiga bosganimizdan so’ng ustanovka tugmasi chiqadi va o’sha tugmani bosamiz. 

---

So’ngra quyidagi oyna hosil bo’ladi. I Agree buyrug’I bosiladi. 
Quyidagi oyna hosil bo’lgach hamma qatorga ptichka qo’yiladi va Next buyrug’I 
bosiladi 

---

Bu oynada ustanovka jarayoni boshlandi. 

---

Bu oynada ustanovka jarayoni tugallandi. 
Arduino dasturi o’rnatib bo’lingach ichiga kirganimizda quyidagicha oyna hosil 
bo’ladi. 
XULOSA: 
Biz xulosa qilib aytganda Arduino programmasini o’rnatishni o’rgandik va 
mustaqil o’zimiz o’rnatdik.