И. М. Абдуллаева, Д. T. Азимов. “Ахборот тизимлари

10.2-расм. Етказиб берувчилар занжирчаларини бошқариш
Истеъмол-
чи 
Етказиб 
берувчи 
Ишлаб 
чиқарув-
чи 
Дистри- 
бьютер 
Чакана 
савдо 

---

102 
омборда бор ѐки йўқлигини дарҳол айта олмайдилар, мижозлар буюртмани 
бажарилиши жараѐнини кузатиш, ишлаб чиқариш бўлими эса ўз фаолиятини 
молия департаменти билан мувофиқлаштириш имкониятидан маҳрумлар. 
Ахборотларнинг умумий оқимини юзлаб алоҳидаги тизимлар ва маълумотлар 
базаларига бўлиниши бутун компания ишининг самарадорлигига салбий таъсир 
кўрсатиши мумкин. 10.3-расмда бир неча ахборот тизимларигаэга кўпгина 
корхоналарда вужудга келадиган стандарт вазиятлар кўрсатилган. 
Мижозлар билан ўзаро муносабатларни бошқариш тизимлари ва етказиб 
беришлар занжирчаларини бошқариш тизимлари кўпгина муаммоларни ҳал 
қилишга калитни берадилар. Кўпгина ташкилотлар ҳам компания ичидаги 
барча жараѐнларни интеграциялашувини таъминловчи ахборот корпоратив 
тизимлари, бошқача айтганда корпоратив ресурсларни режалаштириш 
тизимлари (КРРТ) ни ташкил қиладилар. Бундай тизимлар кўпгина бизнес-
жараѐнлар, шу жумладан буюртмаларни бажариш, юк ташишларнинг 
жадвалини тузишни моделлаштиришлари ва автоматлаштиришлари мумкин. 
Бунда компания ходимлари барча ахборотларни олишлари мумкин, бунинг 
устига бизнеснинг ҳар хил соҳаларидаги компьютер тизимлари ўртасидаги 
алоқанинг қимматбаҳо усулларига зарурат қолмайди. Сотиш, ишлаб чиқариш, 
молия ва логистика билан боғлиқ айрим бизнес-жраѐнлар бирданига барча 
соҳаларда ва барча учун операцияларни бажарувчи бир неча умумий 
тадбирларга интеграциялашишлари мумкин. Корпоратив ресурсларни 
режалаштириш тизимлари барча асосий бизнес-жараѐнлардан маълумотларни, 
уларни маълумотлар базалари шаклидаги архивда сақлаган ҳолда, оладилар, бу 
ерда улардан бошқа соҳаларда ишлашда фойдаланиш мумкин. Менежерлар кун 
давомидаги барча операцияларни мувофиқлаштириш ва корхона ишларининг 
ҳолатидан хабардор бўлиш учун аниқ ва ўз вақтидаги ахборотларга муҳтожлар. 
Масалан, компаниянинг Брюсселдаги савдо вакили буюртмани 
расмийлаштираѐтган вақтда маълумотлар автоматик равишда барча 
манфаатдор ходимларга узатиладилар. Гонконгдаги завод ҳам бу буюртмани 
олади ва ишлаб чиқаришга киришади. Омборда ишлаб чиқаришнинг бутун