I. Kirish II. Asosiy qism Bob. Jismoniy tarbiya va sport sog‘lomlashtirish tadbirlarining maqsadi va vazifasi

2.1. Jismoniy tarbiya va sport mutaxassislari kasbiy 
tayyorgarlik shakllari 
Ma’ruza
. Jismoniy tarbiya sohasida
 
ma’ruzalar
 
sport turlari va jismoniy
 
tarbiyaning nazariy asoslari hamda jismoniy tarbiya uslubiyoti fanlaridan olib 
boriladi. Xususan jismoniy tarbiya va sportning tarixi, jismoniy tarbiyaning 
nazariy asoslari va jismoniy tarbiya uslubiyoti hamda sport trenirovkasi 
jarayonining qonuniyatlari, jismoniy tarbiyada ta’lim va tarbiya, harakatlarga 
o‘rgatish, umumiy va maxsus tayyorgarlik jarayonlari tahlil etilai. 
Oliy ta’limda ma’ruzani quyidagi turlaridan foydalaniladi: akademik 
ma’ruza, ma’ruza-hikoya, ma’ruza-suhbat, ma’ruza-munozara, ommaviy 
ma’ruza va muammoli ma’ruza. Bu ma’ruzalar yozma shaklda ifoda etiladi. 

---

23 
Buning uchun ma’ruzachida reja va bayonnoma bo‘lishi lozim. Ayniqsa, 
ma’ruzada ishlatiladigan izohlar, ko‘chirmalar, ma’lumotlar, misollar uchun 
yozma ravishda alohida kartochkalar tayyorlangan bo‘ladi. O‘qituvchi ma’ruza 
o‘qir ekan, talabalarga mavjud materiallarni etkazish bilan birga, ularga ba’zi 
vazifalarni berib, kutubxona, laboratoriya va arxivlarda ishlash uchun yo‘llanma 
berishi ham kerak. Talabalarga ma’ruza o‘qish va amaliy mashg‘ulotlarni 
o‘tkazishda Oliy ta’lim hayotidagi tajriba ham nazariy, ham amaliy jihatdan 
umumlashtirib borilmoqda. 
Seminarlar 
o‘zlashtirilayotgan yangi materiallarning bir qismi talabalar
 
tomonidan qanday o‘zlashtirilishini tekshirib ko‘rish maqsadida o‘tkaziladigan 
dars shaklidir. Seminar mashg‘ulotlari ma’ruza uslubi orqali berilgan 
ma’lumotlarni umumlashtirish va mustahkamlash maqsadida barcha ijtimoiy 
fanlar uchun tadbiq etiladi. Seminar mashg‘ulotlari, odatda ma’sus mavzuga 
bag‘ishlangan bo‘lib, uning rejai ilgariroq e’lon qilinadi va seminar mavzuiga 
bog‘liq 
adabiyotlar 
ko‘rsatiladi. 
Talabalar 
seminar 
mashg‘ulotlariga 
tayyorlanayotganlarida ko‘rsatilgan adabiyotlarni olib o‘qiydilar, zarur 
xronologik materiallardagi qoida-qonunlarni atroflicha ishlab chiqib, uni bir 
umumiy bayonnoma holiga keltiradilar. Talabalarga seminar uchun tayyorgarlik 
ko‘rganlarida ma’ruza yozish tavsiya etiladi. Bu ma’ruzada talaba mavzu 
bo‘yicha o‘zining shaxsiy mulohazalarini ham aytishi kerak.