I қисм. Машинасозлик технологияси асослари I боб. Машиналарни ишлаб чиқариш

Синов саволлари

1. 
   Машиналарни тайёрлаш жараёнида йиғиш қандай аҳамиятга эга?
   
2. 
   Йиғишнинг қандай турлари мавжуд?
   
3. 
   Индивидуал келтириш тамойили бўйича йиғиш қайси ҳолат учун қўлланилади?
   
4. 
   Йиғишнинг қандай ташкилий шакллари мавжуд?
   
5. 
   Йиғиш операцияларини концентрациялаш ва дифференциялаш тамойилининг қўлланишини тушунтириб беринг.
   
6. 
   Стационар йиғиш қачон қўлланади?
   
7. 
   Оқим бўйича йиғиш нима ва унинг неча хил кўриниши мавжуд?
   
8. 
   Оқим бўйича йиғишда қандай қурилмалардан фойдаланилади?
   
9. 
   Оқим бўйича ҳаракатсиз йиғишни тушунтириб беринг.
   
10. 
    Нима учун конвейернинг ҳаракати узлуксиз ва даврий бўлиши мумкин?
    

ХХVII боб. Йи/иш жараёнларининг ўлчамли ҳисоблари

27.1. Йиғишда ўлчам занжирларини ҳисоблаш

Машинани йиғиш жараёнида деталларини бир-бирига бириктиришда берилган аниқлик чегарасида деталларнинг ўзаро жойлашишини таъминлаш зарур.

Йиғиш аниқлиги деганда, маҳсулотнинг конструкторлик ҳужжатида берилган параметрларининг қийматига мос тушишини таъминлайдиган қилиб маҳсулотни йиғиш жараёнининг хусусияти тушунилади. Деталларга ишлов беришнинг ва машинани йиғишнинг энг тежамлилигини таъминлайдиган мақбул допускларни аниқлашнинг воситаларидан бири ўлчам занжирларини ҳисоблаш ва таҳлил қилишдир.
Ташкил этувчи звеноларнинг сони учтадан ортиқ бўлмаган қисқа технологик йиғма ўлчам занжирлари максимум ва минимумга тўлиқ ўзаро алмашинувчанлик тамойили бўйича ҳисобланади.
Конструкторлик ва йиғиш ўлчам занжирлари кўпгина ҳолларда тўрт, беш ва ундан ортиқ ташкил этувчи звенолардан иборат бўлади, шунинг учун ҳисоблаш эҳтимоллик усулида, тўлиқ бўлмаган ўзаро алмашинувчанлик тамойили бўйича амалга оширилади. Бу усулда талаб қилинган аниқлик аввалдан шартлашиб олинган объектнинг қисмига ташкил этувчи звеноларни танлаб олмасдан, келтириш ёки уларнинг қийматини созлашни ўлчам занжирига киритиш орқали таъминланади. Бундай ҳисоблашда деталларнинг айрим қисмлари (одатда, 0,27% гачаси) йиғилмайди ва алмаштиришни талаб қилиш мумкин бўлади.
Эҳтимоллик усули бўйича ҳисоблашда детал допуск майдони ичидаги ҳақиқий ўлчамларининг тақсимланишини ва уларни йиғишда ва механик ишлов беришда турли хилда бирикиш эҳтимолини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади.