I дастурлаш тиллари, уларнинг классификацияси pascal дастурлаш тили

Мантиқий типлар.
Турбо Pascalдаги мантиқий тип boolean деб номланиб 1 байт жоойни эгаллайди. Унинг фақат икита қиймати мавжуд бўлиб, улар ture ва false.
true – чин, false – ёлғон бўлиб, қуйидагиларга аҳамият бериш зарур:
falseord(false)=0
ord(true)=1
succ(false)=true
pred(true)=false
Turbo Pascal тилида булардан ташқари ўлчови 1 байт бўлган bytebool, ўлчови 2 байт бўлган wordbool, ўлчови 4 байт бўлган longbool мантиқий типлари ҳам мавжуд бўлиб, улар Windows муҳитида ишлаш учун мўлжалланган.
Белгили типлар.
Белгили типлар иккита бўлиб, улар char ва string. Char типи фақат ASCII жадвалидаги битта белгидан фойдаланиш учун ишлатилади. String типи сатр сўзидан олинган ва у 255 тагача белигадан иборат сатрни белгилаш учун ишлатилади. Сўз ва жумлалар ишлатилаётганда унинг максимал узунлигини ҳам киритиш мумкин. Бунинг учун string сўзидан кейин узунлик миқдори кўрсатилади. Масалан, string[30] – узунлиги 30 та белгидан иборат бўлиши мумкин бўлган сўз ва жумлалар учун ишлатилади.
Саноқли ва диапозон типли катталиклар билан алоҳида мавзу сифатида кейинчалик кўриб ўтилади.
Мустаҳкамлаш учун саволлар
1. Pascal тилида дастурнинг умумий тузилиши қандай бўлади?
2. Ўзлаштириш операторининг бичими қандай кўринишга эга?
3. Ўқиш ва чиқариш процедураларини тушунтириб беринг.
4. Катталиклар неча типга бўлинади?

Таянч тушунчалар: program, var, begin, end, read(ln), write(ln), char, string([a]), бутун тип, ҳақиқий тип, мантиқий тип.

Адабиётлар: [1],[2],[3],[5],[6],[7],[8],[9],[10]

3мавзу
Константалар. Стандарт функциялар. Амаллар

Режа:
1. Бутун константалар.
2. Ҳақиқий константалар.
3. Белги ва сатр кўринишидаги константалар
4. Тўплам константалар.
5. Стандарт функциялар.
6. Арифметик амаллар.
7. Мантиқий амаллар.
8. Амалларнинг бажарилишидаги имтиёзлар.
1. Бутун константалар.
Қиймати дастурнинг бажарилиши жараёнида ўзгармайдиган катталиклар константалар деб аталади. Турбо Pascalда бутун, ҳақиқий, белгили, сатрли, мантиқий, тўплам, типлаштирилган ва процедурали константалар ишлатилади.Константаларнинг бериилши дастурдаги константаларни эълон қилиш қисмида берилади. Константаларни эълон қилиш учун const операторидан фойдаланилади. Бутун константалар эълон қилинганда агар берилган сон манфий бўлса, «–» белгиси қўйилади. Бутун константалар ўн асосли саноқ системасида берилган бўлса, –2147483648 дан 2147483647 гача, 16 асосли саноқ системасида эса у $00000000 дан $FFFFFFFF гача оралиқда берилиши имконияти бўлади.