I bob. Zamonaviy adabiyotshunoslikda strukturalizmning o`rni…10-40

Jumboq kodi - bunda biror voqea,hodisa yoki bahs kabilar haqida axborot beradi.Masalan, Abdulla Qahhorning “O`g`ri” hikoyasini barchamiz sevib o`qiganmiz.Anashu hikoyadagi kampir tong qorong`usida xamir qorgani turishi va ho’kizidan xabar olishi hamda ho`kiz yo`qolganligi haqida bahslar nazarda tutiladi.Ma’lum bo’lgan voqea haqida xabar beradi.

Xronologik kod - bunda badiiy matndagi vaqt yoki vaqtning ma’lum bir bo`lagi beriladi.Klassik romanda ko`pincha matn muqaddimasida vaqt ko’rsatilgan.Bo`limning boshida yoki oxirida aniq vaqt ko`rsatilgan bo`ladi.Masalan ,“O`tkan kunlar” romaning boshida yil,oy,kun aniq ko`rsatib o`tilgan.

Boshlanishida hijriy 1264-yil Yakunida hijriy 1277-yil
Oybekning “Navioy”romanida Gavharshodbegimning madrasasi tasvirida aniq vaqt berilmagan,lekin o`sha vaqtda gul ochilganligi va daraxtlar yashnaganidan bilsa bo`ladi.Bahor vaqti.
Maqsud Shayxzodaning “Mirzo Ulug`bek” tragediyasida Mirzo Ulug`bekning fojiali o’limi vaqti quydagicha talqin qilinadi. “Samarqand atrofida qishloq.Namozgar vaqti.G’ira-shira qorong`i.Kuz fasli.Otamurodning hovlisi.Ulug`bek dadil turib hovlidan chiqmoqchi bo`ladi.Ammo Ulug`bek qaysi tomonga yo`nalsa,devor orqasida ,eshik oldida,daraxt tagida,panjara yonida nayzalik sipohlar pistirmada turgani ma’lum bo`ladi.Sipohlar uning yo`lini to`sib,hovlidan chiqarmaslik uchun qurshovga olinganligi ayon bo`ladi.”<sup>1</sup> Matnning yili xatto kuni ham asar xronologik vaqti kodda yashirin bo`ladi. Xranatop ham deb nomlanadi.Unda asosiy ikki unsur inobatga olinadi.

1. 
   Vaqt masalasi 2.Joy masalasi .
   

¹ Olimov.S va boshqalar 8-sinf darslik.T,- “G’ofur G’ulom” nashriyoti ,208-bet
Baxtin aytganidek,badiiy asarning eng birinchi elementi xronotopdir.

4.