I bob. Respublikamiz hududida tarqalgan noyob baliqlar va ularning ekologiyasi

1.4 Respublikamizdagi baliqlarning ko'chib yurish xususiyatlari va bioekologiyasi
Respublikamizning daryo va ko'llarida 62 baliq turi yashaydi.Bu baliq turlari asosan karpsimon baliqlar oilasiga kiradi.7 tur va kenja turlar itbaliqsimon hamda bijkasimon baliqlar oilasiga oiddir. Osetrsimon baliqlar oilasiga atiga 5 tur baliq, olabug'asimon baliqlar hamda tosh osti baliqlar oilasiga taxminan uch tur baliqkiradi.Qolgan baliqlar oilalariga(cho'rtan baliqlaroilasi,laqqabaliqlar oilasi, somiksimonlar oilasi, gambuziyasimonlar oilasi, ilonboshlar oilasi va boshqalarga)kiruvchi atiga bittadan ortiq turi bor.Baliqlarda urchish,qishlash yoki ovqatlanish migrasiyalari qayd etilgan. Bu paytda ular minglab kilometr masofani o'tadi.Migrasiya ikki xil bo'ladi:passiv va aktiv.
Qishlash migrasiyasi ham keng tarqalgan. Chunonchi, zog'ora baliq, sla, laqqa kabilar kuz faslida suv ostidagi chuqurlarga yig'ilishib, qishi bilan karaxt bo'lib yotadilar.
Baliqlarning oziq topish bilan bog'liq bo'lgan oziq izlash migrasiyasi ayniqsa keng tarqalgan.Kuzda Sirdaryo tomonga ko'chadigan ship va mo'ylov baliqlarning ko'chishini tuxum qo'yish uchun emas, balki qishlash maqsadida ko'chish deb tushunish kerak. Ko'pchilik yarim o'tkinchi baliqlar (leshch, zog'ora baliq,qizilko'z va boshqalar),chuchuk suv quyilishidan uzoqqa ketmaydigan va daryo bo'ylab yuqoriga ko'tarilmaydigan baliqlar oziqlanish davri tugagandan keyin daryolarning quyilish joyiga keladi va qishlash uchun chuqurlarga kirib ketadi. Bunday chuqurlarda ba'zan minglab baliqlar to'planadi.
Respublikamizdagi baliqlarning ko'chib yurish xususiyatlarini bir qancha baliqlarda o'rgandim:
Sazan-zog'ora - Cyprinus carpio L. O'zbekistonning suv havzalarida zog'ora baliq(sazan)juda ko'p tarqalgan.Tanasi nisbatan cho'ziq,deyarli hamma yerda uning yuqori tanali formalari uchraydi.Sazan ko'llarda, baliqchilik zavodlariga qarashli suv havzalarida, ariqlarda, sholipoyalarda, ba'zan esa daryolarning uzanlarida yashaydi. Bunday baliqlar chuchuk suvlardagina emas, balki sho'rtob suvli havzalarda va Orol dengizida ham uchraydi.