I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

5.5  –  rasm. Yakkalangan atomda  ko’rilayotgan  elektronning harakatsiz ionlar hosil 
qilgan  maydondagi  ta’sirlashuv  potensial  energiyasining  giperbola  shakliga  ega 
bo’lishi.    
(8) tenglamani yechib elektronni kristalldagi to‘lqin funksiyasini topishda v(r) 
funksiyasining  analitik  mohiyatini  ya‘ni  uning  tuzilishini aniqlash  kerak bo‘ladi. Bu 
masalaning yechilishini Kronig va Penin ko‘rsatib bergan. Unga mos holda  v(r) ning 
davriyligi – bir xil ifodaviy formada, bir xil masofada doimiy takrorlanuvchi funksiya 
ekanligidadir.   
 
 


 
77 
 
 
 
 
 
 
5.6  –  rasm.  Kronig-Penin  kristallida  elektronning  apirogsimatsiya  potensial 
funksiyasi. 
Agar  potensiall  to‘siq  orasini    b,  potensiall  to‘siq  kengligini    a  va  potensial  to‘siq 
balandligini U deb belgilab olib, quyidagi ifodani  
  
 
 
                   (9) 
 
       hosil  qilsak  1/P  ning  fizik  qiymati  potensial  to‘siq  shaffofligini  beradi. 
Yuqoridagi tenglamaning yechimini matematik ifodalarini keltirmagan holda P  ning 
qiymatiga qarab, elektronning energetik holatlarini quramiz: 
1) 
P  →  ∞  bunda  elekrton  o‘z  atomi  bilan  kuchli  bog‘langan,  uning  potensial 
to‘siqdan  o‘tish  ehtimoli  yo‘q.  Bu  holat  elektronni  yakkalangan  atomdagi  holatiga 
mos keladi, ya‘ni elektron diskret energetik sathlarga ega va ular o‘zaro taqiqlangan 
energetik sohalar bilan ajratilgan. 
2) 
P  →  0  bunda  potensial  to‘siq  shaffof  bo‘lib  elektron  harakatiga  to‘sqinlik 
qilmaydi. Elektron to‘la erkin holatda bo‘ladi. 
3) 
P ˃˃1  bu P ning qiymati katta bo‘lgani bilan potensial to‘siq shaffofligi kam 
bo‘lsa  ham  mavjud  ya‘  ni  elektron  ma‘lum  vaziyatlarda  bu  to‘siqdan  o‘ta  olishini 
ko‘rsatadi.  Bu  holat,  elektronni  alohida  atomdagi  va  erkin  holat  o‘rtasidagi 
vaziyatlariga mos keladi. 
Bunday  holatda  elektron  diskret  energetik  sathlarda  emas,  balki  bir  –  biridan 
ma‘lum kenglikka ega bo‘lgan taqiqlangan sohalar bilan ajralgan energetik sohalarda 
(sohalarda) joylashadi. Elektronni oxirgi to‘lgan sathdan keyingi bo‘sh  sathga o‘tish 
ehtimoli faqat taqiqlangan soha kengligi va haroratga bog‘liq bo‘ladi. Shuni yana bir 
marta  ta‘kidlab  o‘tish  lozimki,  kristall  panjarada  elektronlarning  energetik  holatlari 
kristallda yuzaga kelgan davriy potensial to‘siqlar tabiati va tuzilishi bilan aniqlanar 
ekan. 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish