I bob. O’zgaruvchan tok zanjirlari 1 asosiy ta’riflar

q — Cu = CU_m sin son

Zaryadni uzgartirish yo’li bilan kondensatorni kuchlanish manbai bilan o’laydigan simlarda o’zgaruvchan tok hosilqilinadi, chunki zaryad ko’payganda simlarda elektronlar bitta yo’nalishda, zar­yad kamayganda esa — teskari yo’nalishda siljiydi. Agar zaryad tekis o’zgarsa, u holda i = q/t . Lekin zaryad notekis o’zgaradi, shu sababli i = q/ t, bu yerda q — juda oz vaqt oralig’i t da zaryadning kam o’zgarishi. Sig’im S — o’zgarmas kattalik, shu sababli q = C u, lekin u = U_m sin sonbo’lgani sababli i = = C =CU_m .






58 rasm. Faqat sig’am bi­lan xarakterlanadigan o’zgaruvchan tok zanjiri:

a — sxemasi,v, v— to’lqin va vektar diagrammalari
Yuqori ko’rsatilgan =ωcos son, shuasonsda i — U_m coCcossoni-U_mωCcosson=U_mCsin(son+n/2deb yozish mumkin. Demak, kondensatorli zanjirda faza jihatdan kuchlanishdan chorak davr oldin keladigan Sinusoidalo’zgaruvchantok bo’ladi (58 rasm, b).Tok uchun yozilgan formulaning o’ng qismida faqat cosson vaqtga bog’liq; bo’ladi.cosson = 1 ni o’rnigaqo’yib, tokning maksimal qiymatini topamiz:

I_m =U_mωC.

Ta’sir etuvchi qiymatlarga o’tish uchun oxirgi ifodani ga bo’lamiz vaquyidagiko’rinishda yozamiz:

I=

Bu fasat sig’im ulangan o’zgaruvchan tok zanjiri uchun Om qonunining tenglamasidir. (48) ifodaning maxraji qarshilik birligida o’lchanadi va cug’im qarshilik x_c deyiladi. Induktiv qarshilikka qarama-qarshi ularoq, O’zgaruvchan tokning chastotasi ko’payishi bilan sig’imqarshilik kamayadi.

Sig’imtokining vektori faza jihatdan kuchlanish vektoridan oldinda bo’ladi, boshqacha aytganda, kondensatorda kuchlanish vektori tok vektoridan /2 ga orqada qoladi.

Agar tok vektorini haqiqiysonlar o’qibo’ylab yunaltirib tok va kuchlanishvektorlari kompleks tekislikda tasvirlansa (58rasm, v), u holda konden­satorli zanjirning kompleks qarshiliki quyidagicha bo’ladi: