107. раем. Бир фазали 108-раем. Уланишлар 11-группасининг схемаси ва шу группа трансформаторнинг чул- учун?кучланишлар диаграммаси
гамларида токларнинг нис- бий йуналиш схемаси qiymati transformatorlarni ulanish gruppalari bo’yicha bulish uchun asons bo’ladi. Ulanish gruppalari bir xil bo’lganikkita transformatorda bu fazalar siljishi ham bir xil bo’lishi kerak.
Ulanish gruppalarini belgilaSh govori va past liniya kuchlanishlari vektor larining nisbiy qolatini minut va son at strelkalarining qolati bilan tas sonyelashga asonslangan Tavdoslaщ uchun minut strelkayei 12 rasamiga urnatil gan deb faraz qilinadi va yuqori liniya kuchlanishi vektori u bilan ustmaust qo’yiladi, sonat strelkayei esa past liniya kuchlanishi bilan ustmaust qo’yiladi. Sonat diferblatining ikkita sushni ra samlari orasidagi markaziy burchakka teng 30° li burchak fazalar siljish burchagini zugsonblashda birlik bo’lib xiz mat qiladi. Burchak yetrelkalarning ay lanish yo’nalishida minut strelkasidan sonat strel kasiga qarabhisoblanadi.Ulanish gruppalarkning nomi sonat st relkasining holati asosida anislanadi.
Bir fazali transformatorda past kuchlanish vektori yuqori kuchlanish vektori bilan 0° yoki 180° burchak hosil silishi mumkik.Birinchi holda bu ikkala strelka 12 rasamida turgan holat ga muvofis keladi, shu sababli bunday ulanish 0 gruppa (nol sonat) deyiladi.Ikkinchi holda sonat strelkayei 6 ga su yilgan bo’lishi kerak, ya’ni bu 6gruppa bo’ladi. Bunda birlamchi va ikkilamchi chulg’amlar turli yunaliщlarda uralgan bo’ladi.
GOST ga muvofis bir fazali transformatorlar uchun bitta standart ulanish gruppasi — 0 gruppa belgilangan.
Uch fazali traisformatorlarda ula nishlarning barcha un ikki xil gruppa si bo’lishi mumkin, lekin turli xil gruppalarning soni minimal bo’lgani ma’sul, shu sababli uch fazali transformatorlar uchun fasat ikkita standart gruppa; 11va 0gruppalar belgilangan.
11gruppaga ulanishning ikki usuli;
yulduzIuchburchak ( VId) va neytral nuqta si chisarilgan yulduzIuchburchak (YID)
usullari muvo {щ keladi.
0gruppaga ulanishning bitta usuli: neytral nuqtasi chisarilgan yulduzIyo’l
duz(YIY) usuli muvofis keladi. Ikkinchi va uchinchi xollardagi maxsus belgi IY)chulg’amlar shunday ulanganda neytral nuqtaning uchi chisarilganligini kursatadi. Belgilarning suratida doImyuqori kuchlanish chulgamini ulash usuli kursatiladi.
Gruppa oYIYyuqori kuchlanishi 35
kV gacha, past kuchlanishi 230 V va suvva ti 560 kV • A gacha yoki yuqori kuchlanish chegarasi ushancha, past kuchlanishi 400 V hamda quvvati 1800 kVA gacha bo’lgan transformatorlar uchun sullaniladi. 11
gruppada ulanishning ikkala usuli ancha katta suvvztli transformatorlar va ancha yuqori kuchlanish uchun muljallak gan.
Misonl tarщasida 108rasmda UID usulida ulashda past (ikkilamchi) liniya kuchlanishi vektori Uabyuqori (birlamchi) liniya kuchlanishi vektori UAB bilan 330° burchak hosilqiladi; bu burchak sonat 11 dagi strelkalar orasidagi burchakka teng, demak ulanishning bu usuli 11gruppaga kirImilishi kerak.
Chet elda transformatorsonzlikda SSSR da standart qisonblanmagan bosh sa ulanish gruppalari ham sullani ladi.
6.10 AVTOTRANSFORMA
TORLAR
Ta’sir etuvchi birlamchi kuchlanish ыix j 4,44Ia)1fsh; uning qiymatio’zgarmasbo’lganda oqim ftham deyarli o’zgarmasholda saslanadi. Bu okImchulg’amning xar saysi uramida tokka deyarli borlis bulmagan eyuk hosilqiladi. Buning natijasida kuchlanishning chulg’amning alozqida sismlari orasida tassimlani shini hamo’zgarmasvachulg’am tokiga borlis emas, deb hisoblash mumkin. Bu holda avtotransformatorda— transformator prinsipiga asonslangan, lekin fa sat bittayuqori kuchlanish wLchulg’amibo’lgan apparatda (109 rasm) foydalani ladi, chulg’amning bir qismi past kuchlanish chulgami w2bo’lib xizmat qiladi. Yuqori kuchlanish chulg’ami apparatning birlamchi yoki ikkilamchi chulg’ami sifatida xizmat silishi mumkin. Avtotrans formatorning chulrdmini mustasil birlamchi va ikkilamchi chulg’amlarning sushilishidan hosilbo’lgan deb sarash mumkin. Avtotransformatorning kuchda nish va toklari transformatordagi ka bi tasribiy nisbatlar bilan borlangan:
