I bob. O’zgaruvchan tok zanjirlari 1 asosiy ta’riflar

PARALLEL ULASH
Parallel ulash o’zgaruvchan tok iste’molchilari (dvigatellar, yoritish qurilmalari, uyro’zgor priborlari vahokozo) uchun keng qo’llaniladi. Ular kuchlanishi deyarli uzgarmaydigan umu­miy o’zgaruvchan tok tarmoshga ulanadi.

Tur li xil ikkitao’zgaruvchan tok dvigatelining parallel ulanishini in­duktiv faza siljishlariφ₁ va φ ₂ turlicha bo’lgan iste’molchilarning parallel ulanishi sifatida qarab chiqish mumkin. Bunday ulanish shartlarini analiz qilish uchun tegishli vektir diagrammani ko’ramiz. Parallel ulanish diagrammasining boshlangach vektori sifatidaumumiy kuchlanish vektori Uni olish kerak, chunki bunday kuchlanish parallel ulanishdagi barcha tarmoqlar uchun bittabo’ladi (69rasm). Bu vektorni gorizontal o’qbo’ylab yunaltiramiz.U ga nisbatanφ₁ va φ ₂burchaklar ostidaφ₁ va φ₂vektorini quyamiz, I = I₁ + I₂bo’lgani uchun I ni ikkita tarmoq, toklarininggeometrik yig’indisi sifatida topamiz. So’ngraIni gi­potenuza sifatida olib, uchburchak yasaymiz, uning bitta kateti U ga parallel, ikkinchi kateti esa unga perpendikulyar bo’ladi. Yasalgan uchburchakdan kurinib turibdiki, bitta katet tarmoqlardagi toklarning aktiv tashkil etuvchilari yig’indisidan iborat I₁ cosφ + I₂cosφ_2,=I_1a + I_2a=I cosφ, ikkinchi katet esa toklarning reaktiv tashkil etuvchilari


E ndi iste’molchilar uchala turining parallel ulanish shartlarini ko’rib chiqamiz. Buning uchun 69rasm, a dagi sxemaga fasat sig’imi S bor bitta tarmoqqushamiz (70rasm), fazalar silji­shi orada qoladigan tarmoqlarI₁vaI₂ toklarining vektor yig’indisiga kuch­lanish U dan 90° o’zib ketadigan sig’im toki vektori I_s ni qushamiz. Gipotenuzasi sifatida I vektor olingan to’g’ri burchakli uchburchak yasab, biz yana Pifagor teoremasini tatbiq etishimiz mumkin, bu uchburchakning bittakateti U ga parallel, ikkinchisi esa unga per­pendikulyar bo’ladi. Ana shu yasash

69 rasm.O’zgaruvchan tokning ikkita iste’molchisini parallel ulash: a—sxema:i, b — ekvivalent sxemasi, v—vektor diagrammam

ВА



asosida elementlarni parallel ulash uchun Om qonunining ifodasini olamiz: