I bob. O’zbek va ingliz tillarida konchilik va metallurgiya terminalogiyasining nazariy asoslari

no- notekis, nomuvofiq, noaktiv, noamaliy, noan’anaviy, noma’lum;
-mas- o‘tmas(pichoq), sug’orilmas(yerlar), , tinib-tinchimas(odam);
-siz- rangsiz, relssiz (sifat), hisobsiz,to’xtovsiz (ravish)
Yuqoridagi negativ ma’noli qo’shimchalar tuzilishiga ko’ra sodda(boshqa qo’shimchalarga ajralmaydigan) qo’shimchalar hisoblanadi. So’zga qo’shilish o’rniga ko’ra:

• 
  old qo’shimchalar: no-( notekis, nomuvofiq), be-( beqaror, benuqson);
  
• 
  so’ng qo’shimcha: -siz(tartibsiz, relssiz), -mas(sug’orilmas, suvo'tmas) .
  

Qaysi so’z turkumidan yasalishiga qarab quyidagicha tasniflanadi:

• 
  otlardan sifat yasaladi:
  

-siz:relssiz, rangsiz;
be-: beqaror, benuqson;
no-: noumid, nopisand;

• 
  fe’ldan sifat yasaladi:
  

-mas sug’orilmas, bo’linmas;

• 
  ot, ravish, -v qo’shimchali harakat nomlaridan ravish yasaladi:
  

-siz hisobsiz, to’xtovsiz;
be-: behisob, beomon;

• 
  Sifatdan sifat yasaladi: no- noamaliy, noaniq, noan’anaviy, noto‘g‘ri.
  

Yuqoridagi qo’shimchalar tub, yasama, qo’shma hamda juft va takror so’zlarga ham qo’shilib, ulardagi ma’noni inkor qila oladi. Misol uchun:
tub so’zlarga- rangsiz, so’nmas;
yasama so’zlarga- sanoqsiz;
qo’shma so’zlarga-ishyoqmas, tilbilmas;
juft va takror so’zlarga- bilinar-bilinmas, non-ponsiz, bola-chaqasiz.
Negativ so'z yasovchi qo'shimchalarni so'z yasashdagi darajasi jihatidan ikkiga bo’linadi:

• 
  unumli(ko’p so’z yasashda qo’llaniladi): be-, no-, siz-
  
• 
  unumsiz(kam so’zlarni yasaydi): -mas
  

Bu affikslar ham so‘zlar va boshqa qo’shimchalar singari shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘linadi: