I bob. Korxona iqtisodiy ko’rsatkichlarini statistik guruhlash usuli orqali tahlil qilishning nazariy asoslari

Xulosa
va
takliflar

Statistikada guruhlash deb to’plam birliklarini eng muhim belgilari bo’yicha bir xil guruh va guruhchalarga ajratib o’rganishga aytiladi. Bu metodni qo’llashdan maqsad, to’plam birliklarini qanday bir bo’laklarga bo’lish emas, balki faqat shu hodisaga xos xususiyatlarni ochib berish, undagi mavjud tendentsiya va qonuniyatni baholash, miqdor o’zgarishlardan sifat o’zgarishlarga, sifat o’zgarishlardan miqdor o’zgarishlarga o’tish jarayonlarini aniqlash va baholashdir.

Guruhlash metodi oldida o’rganilayotgan to’plam birliklarini tiplarga ajratish, hodisalar o’rtasidagi bog’lanishlarni va to’plam tuzilishini o’rganish vazifalari ham turadi.
Guruhlashning ahamiyati shundaki, u ma’lumotlarni umumlashtirish va tasavvur qilish uchun ixcham, yaqqol shaklda taqdim etishni ta’minlaydi. Bundan tashqari, guruhlash ma’lumotlarga turli jihatdan ishlov berish va tahlil qilish uchun asos yaratadi.
Guruhlash maqsad va vazifalariga qarab uch turga bo‘linadi:
1) tipologik;

2. 
   analitik;
   
3. 
   tuzilmaviy guruhlash.
   

Zarduzlik Buxoroda uzining uzok yillik utmishiga ega. XIX va XX asrning boshlarida zarduzlik Buxoroda tikishning ajoyib turlaridan biri bulib, bu san’atning takrorlanmas buyumlari ishlab chikarishni boyitdi.
1938 yilda Buxoro zarduzlik fabrikasi tashkil topgan bulib, bu erda ishlayotgan kuplab ayollar va kizlar zarduzlik xunarini davomchisi bulib xisoblanadi. Ayol va kizlarni zarduzlik san’atiga ishlashlariga mos dastgohlar tayyorlandi va bu dastgohlar zamonaviylashtirilib borilmoqda.
Mustaqillik davrida Buxoro zarduzlik fabrikasi uzining zarduzlik buyumlari bilan butun dunyo yarmarkalariga katnashib, kuplab mamlakatlar bilan savdo-sotik alokalari urnatilgan bulib, MDX, Evropa, Osiyo, Amerika, Afrika, Arab davlatlardan tashrif kilayotgan mexmonlarni zardo’zlik buyumlari o’ziga jalb qilib kelmoqda.
Hozirgi vaqtda korxonada 100 dan ziyod ayol va kizlar ishlaydi. 10-30 yillik tajribaga ega bulgan kuplab usta-zarduzlar mavjud bulib, ularning aksariyati kasanachilarni tashkil kiladi.
Hozirda ular qul mexnati orkali anchagina kiyin bulgan zarduzlik gilamlari, elita pardalari, ayollar va erkaklar to’nlari, bosh kiyimlari, davlat ramzlari, uzbekcha milliy miniatyuralar tikib tayyorlashadi. Barcha turdagi mahsulotlar qo’lda bajariladi, Zardo’zlik buyumlari tayyorlashda «gulduzi», «zaminduzi», «shakarakduzi» «kubbaduzi» «siddiduzi» kabi tikish turlaridan foydalaniladi.
Zarduzlik maxsulotlarining asosiy buyurtmachilari Prezident devoni, chet el elchixonalari va Uzbekiston Respublikasidagi vazirliklar, teatrlar, san’at saroylari, konstert zallari, ukish muassasalari bulib xisoblanadi.
Korxona ma’lumotlari asosida, 2015 yilda reja kursatkichlari yukori sur’atlarda bajarilganligini kurishimiz mumkin. Masalan, tovar maxsulot ishlab chikarish 31,9 foizga, maxsulot sotishdan sof tushum 38.2 foizga, natijada korxona ixtiyoridagi foyda 4,1 foizga yukori bulgan.
Umuman olganda, korxona rejasiga nisbatan mahsulot ishlab chiqarish yukori sur’atlarda oshgan bulsada, maxsulotga kilinadigan xarajat va asosiy fondlarning qiymatining keskin oshishi natijasida, korxona samaradorlik kursatkichlari pasaygan.
tovar maxsulot 2015 yili 2013 yilga nisbatan 64,8 % ga ko’paygan bulsa, 2014 yilga nisbatan esa 38,8 % oshgan.
Korxonada ishlovchilar soni 2015 yili 2013 yilga nisbatan 2 kishiga oshgan bulsa, 2014 yilga nisbatan esa 1 kishiga ko’paydi.
Korxonada mexnat unumdorligi taxlil kilayotgan yillarda ko’payib borayotganligini kurishimiz mumkin.
Ma’lumki korxonaning asosiy samaradorlik kursatkichlardan biri 1 so’mlik tovar maxsulot xarajatlaridir Ushbu kursatkich yildan yilga ko’payib bormokda.
Barcha korxona ishlab chiqarishni intensivlashtiruvchi tadbirlarni amalga oshirishi zarur. Samarali tashkil etilgan iqtisodiyotga o’tish har tamonlama rivojlangan ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlari bilan ta’minlangan bo’lishi lozim.
Ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshiruvchi eng muhim omil - bu fan va texnika taraqqiyoti bo’lib kelgan va shunday bo’lib qoladi.
Ishlab chiqarish samaradorligini oshiruvchi yana bir muhim omil bu - tejamkorlik rejimi hisoblanadi. Resurslarni tejash yonilg’i, energiya, xom-ashyo va materiallarga bo’lgan o’sib boruvchi talabni qondirishining asosiy manbaiga aylanishi lozim.
Korxona iqtisodiy samaradorligini oshiruvchi omillarni tahlil qilar ekanmiz, birinchi navbatda, ikki jihatga katta etiborimizni qaratishimiz kerak bo’ladi:

1. 
   Tovar mahsulot ishlab chiqarishning reja bo’yicha bajarilishi.
   
2. 
   Ishlab chiqarilgan tovarning sotilishi (realizatsiyasi).
   

«Zarkon»MChJda samaradorlikni oshirishda quyidagilar muhim hisoblanadi.

• 
  Fan-texnika taraqqiyoti yangiliklarini keng qullash;
  
• 
  Ilg’or texnologiyalarni keng o’zlashtirish; yuqori bosim va ta’sirchan kuchlar qo’llaniladigan membranali, lazerli, plazmali texnologiyalar va boshqalar;
  
• 
  ishlab chiqarishni avtomatlashtirish - yuqori mehnat unumdorligini ta’minlovchi robot texnikalar, rotorli va rotor - konveyer liniyalar, moslanuvchan avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishni rivojlantirish;
  
• 
  Ishlab chiqarish samaradorligini oshiruvchi yana bir muhim omil bu - tejamkorlik rejimi hisoblanadi.
  

Annotation

The theme of the work: The analysis of economical indicators of interprise through statistical grouping metod

The aims of the work. The choosing factors of increasing of economical effectiveness through analysis of economic indicators of enterprise through statistical grouping method.
The level of studied of the work: After the independence of the Republic of Uzbekistan, the the subject of "Statistics" was being published the academic literatures in Uzbek language. Scientists like Abdullayev Yo.A. Shodiev X.A. Xamroev M.Ya. Nabiyev KH.H., Soatov G.N., Tillaxo'jayev G.N. have learned statistical grouping method.
Methods of inquiry: monographic control, abstract thinking, equalization and comparison, statistical grouping, economic–mathematic and comparative analyses, sociological research.
The subject of the work. Economic activity of the company is the subject of research.
Experimental object: as the object of the research was chosen industrial enterprise in Bukhara region.
Practical value: The creating recommendations on choosing factors of increasing of economical effectiveness through analysis of economic indicators of enterprise through statistical grouping method.
The structure of the work: the research work contains introduction, main three chapters, conclusions and recommendations, the list of used literatures and appendix.