2
MUNDARIJA
KIRISH.....................................................................................................................3
I BOB Koilin – RNK bog’lovchi funksiyalarga ega multidomen
oqsil…………………………………………………………………………….…..5
1.1.
O'simlik koilin: tuzilish xususiyatlari va RNK-bog'lanish xususiyatlari
........5
1.2.
Multi
domenli RNK-bog'lovchi protein IMP3 tomonidan klasterli RNK
elementlarini kombinatsion tanib olish
……………………..
…..…….……….….12
1.3.
TIA-1 ko'p domenli biriktiruvchi omilning tuzilishi, dinamikasi va RNK
bilan bog'lanishi ……………………………………………………….…..……...23
Xulosa ……………..………………………………………………………….….30
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………………………….….32
3
KIRISH.
Bugungi kunda sanoatning yuqori suratlar bilan takomillashuvi ishlab
chiqarish texnologiyalarini rivojlantirish bilan birga radiatsiya nurlarining
ko’payishi turli kasalliklar ehtimolining ortishiga ham olib kelmoqda .Ayniqsa bu
kasalliklarni mutatsiyaga uchrab turli organizmlarda turlicha kechishi
kuzatilmoqda.
Shu bois bu muammoni hal qilish uchun mutatsion jarayonlarni,ularni kelib chiqish
sabablarini o’rganish muhim ahamiyat kasb etib kelmoqda.
Bugungi kunda biz talaba yoshlarning oldimizda turgan
asosiy vazifalardan biri
yuqori malakali kadrlar bo’lib yetishish,shuningdek kasbimizni puxta
egallash,chuqur bilimga ega bo’lish va bu asosida fan rivojiga munosib hissa
qo’shishdir.Biologiyaning yangi yo’nalishi hisoblangan “Genetika “ning yuqori
suratlar bilan rivojlanayotganligi ham mutatsion kasalliklarni oldini olish va
davolash uchun bugungi kunda dasturi amal bo’lib xizmat qilib kelmoqda.
Asosiy maqsadimiz vatanimiz taraqiyoti va xalqimiz
farovonligi ni yanada
yuksaltirishdir.Biz hayotda o’zini to’la oqlagan “Islohot- islohot uchun emas,
avvalo inson uchun “degan tamoildan kelib chiqqan holda, ijtimoiy sohadagi
islohotlarni, xalqimizning hayot darajasi va sifatini yuksaltirish yo’lini
davom
ettiramiz . Mustaqil vatanimizda ilm-fan yo’lida xzmat qilish har birimizning
burchimizdir. O`zbеkiston Rеspublikasining “Ta’lim to`g`risida” gi Qonuni va
“Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” yuksak umumiy madaniyatga, kasb–hunar
ko`nikmalariga,
ijodiy va ijtimoiy faollikka, mantiqiy mushohada qilish hamda
ijtimoiy hayotdagi muammolarning oqilona еchimlarini topish mahoratiga ega
bo`lgan, istiqbol vazifalarini odilona baholay oladigan kadrlar yangi avlodini
shakllantirish,
shuningdеk, har tomonlama barkamol, ta’lim va kasb–hunar
dasturlarini ongli ravishda mukammal o`zlashtirgan, mas’uliyatli fuqarolarni
tarbiyalashni nazarda tutgan pеdagogik g`oyani ilgari suradi.
Istiqlol tufayli o`zining mustaqil taraqqiyot yo`lidan borayotgan jamiyatimiz
kun sayin dеmokratlashib, davlat, jamiyat va shaxs munosabatlari tobora ko`proq
mantiqiy mushohada qilish tamoyillariga asoslanmoqda. Ta’lim
tizimi oldidagi
4
davlat buyurtmasi O`zbеkiston Rеspublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning
asosiy g`oyalarida o`z aksini topgan.
Dastlab o'ylab topilganidek, genom loyihasidagi model organizmlarning roli
keng ko'lamli ketma-ketlikni aniqlash usullarini sinab ko'rish va natijada olingan
ketma-ketlik ma'lumotlarining yuqori o'tkazuvchanlik tahlillarini ishlab chiqish edi.
Bu Drosophila Genom loyihasining ushbu maqsadlarga erishishdagi rolini baholash
va ushbu klassik model organizmdagi genomik tahlilning hozirgi holatini ko'rib
chiqish uchun qulay vaqt. Drosophila genomining evromatik qismi hozirda tayyor
ketma-ketlik uchun jamiyat sifat standartlaridan oshib ketadi, garchi biz
markazlashgan heterokromatin ketma-ketligi va tuzilishini
aniqlashning dastlabki
bosqichida bo'lsak-da, bu hech qanday genom uchun bajarilmagan qiyin vazifadir.
Keng ko'lamli ifodalangan ketma-ketlik yorlig'i (EST) va qo'shimcha DNK (cDNK)
ketma-ketligi ma'lumotlari yordamida biz genomdagi ko'pgina protein kodlovchi
genlarning gen soni va umumiy gen tuzilishini oqilona aniq baholaymiz. Biz
muqobil qo'shilish darajasiga yoki oqsillarni kodlamaydigan transkriptlarning soni
va turlariga ishonchimiz komil emas. Bundan tashqari, ushbu dastlabki tahlillar
natijasida aniqlangan genlarni tashkil etishning hayratlanarli murakkabligi metazoa
genomlarining strukturaviy izohlari biroz
vaqt davomida eksperimental
ma'lumotlarga bog'liq bo'lishini aniq ko'rsatmoqda. Strukturaviy izohning
maqsadlari aniq belgilanishi mumkin va bu vazifani osonlashtirish uchun ko'plab
qiyosiy ketma-ketlik ma'lumotlari mavjud bo'ladi. Funktsional annotatsiya -
kodlangan transkriptlar va oqsillarning biologik rollarini,
ularning ifodasi va
faoliyati qanday tartibga solinishini aniqlash - DNK ketma-ketligini aniqlash va
izohlashdan ko'ra ko'proq tadqiqot hamjamiyatining a'zolarini jalb qiladigan yanada
xilma-xil, ochiq ishdir. Garchi bu ishlarning aksariyati bir vaqtning o'zida bir yoki
bir nechta genlar tomonidan amalga oshirilsa ham, ba'zilari tizimli, genomik
yondashuvlar bilan amalga oshirilishi mumkin.
